Імя, вобраз, чын

1.6.1 trayaṃ vā idaṃ nāma rūpaṃ karma. teṣāṃ nāmnāṃ vāg ity etad eṣām uktham, ato hi sarvāṇi nāmāny uttiṣṭhanti. etad eṣāṃ sāma, etaddhi sarvair nāmabhiḥ samam. etad eṣāṃ brahma, etaddhi sarvāṇi nāmāni bibharti.
1.6.2 atha rūpāṇāṃ cakṣur ity etad eṣām uktham, ato hi sarvāṇi rūpāṇy uttiṣṭhanti. etad eṣāṃ sāma, etad dhi sarvai rūpaiḥ samam. etad eṣāṃ brahma, etad dhi sarvāṇi rūpāṇi bibharti

1.6.3 atha karmaṇām ātmety etad eṣām uktham, ato hi sarvāṇi karmāṇy uttiṣṭhanti. etad eṣāṃ sāma, etad dhi sarvaiḥ karmabhiḥ samam. etad eṣāṃ brahma, etad dhi sarvāṇi karmāṇi bibharti.

1.6.4 tad etat trayaṃ sad ekam ayam ātmā. ātmo ekaḥ sannetat trayam. tad etad amṛtaṃ satyena channam, prāṇo vā amṛtam, nāmarūpe satyam, tābhyām ayaṃ prāṇaś channaḥ. 

Bṛhadāraṇyaka-upaniṣad 1,6.3

1.6.1 Напраўду, ўсё гэта - тры: імя (nāman), вобраз (rūpa), чын (karman). Мова - сказ тых імёнаў, бо зь яе паўстаюць усе імёны. Гэта іх сьпеў (sāman), бо гэта роўна (sama) ўсім імёнам. Гэта іх род (brahman), бо гэта трымае ўсе імёны.
1.6.2 Вока - сказ тых вобразаў, бо зь яго паўстаюць усе вобразы. Гэта іх сьпеў, бо гэта роўна ўсім вобразам. Гэта іх род, бо яно трымае ўсе вобразы.
1.6.3 Сам (ātman) - сказ чынаў, бо зь яго паўстаюць усе чыны. Гэта іх сьпеў, бо ён роўны ўсім чынам. Гэта іх род, бо ён трымае ўсе чыны.
1.6.4 Гэтыя тры ёсьць адно існае (sat), ёсьць гэты Сам (ātman). Сам напраўду - існы адзін ёсьць гэтыя тры. Гэта - несьмяротнасьць (amṛta), пакрытая ісьцінай (satya). Дых (prāṇa) напраўду - несьмяротнасьць. Імя і вобраз - ісьціна. Імі пакрыты гэты дых.

Рой мудрасьці

Сократ. Сябра, я заўважаю, што ў галаве маёй цэлы рой мудрасьці.
Гэрмоґен. Што за рой?
Сократ. Сьмешна, але я нат думаю, што ў гэтым ёсьць нешта пэўнае.
Гэрмоґен. Што менавіта?
Сократ. Мне здаецца, я бачу Геракліта, як ён мовіць старажытную мудрасьць пра Кроноса і Рэю; але ў Гомэра, між іншага, таксама ёсьць пра гэта.
Гэрмоґен. Ты пра што?
Сократ. Геракліт кажа недзе: "усё рушыць, і нішто не стаіць на месцы", а яшчэ, прыпадабняючы ўсё існае плыні ракі, ён кажа, што "двойчы не ўвайсьці ў адну і тую самую раку".
Гэрмоґен. Гэта так.
Сократ. Што ж? Ты мяркуеш, далёкі быў ад гэтай думкі Геракліта той, хто станавіў прапродкамі ўсіх іншых багоў імёны Рэі і Кроноса? Ці, на тваю думку, у Геракліта выпадкова, што імёны абаіх значаць плынь? І Гомэр у сваю чаргу ўказвае паходжаньне ўсіх багоў ад Акіяна і маці Тэфіі. Думаю, што і Гэсіод таксама. І Орфэўс недзе таксама:
<....>
Сократ. Мілы мой, хіба ты ня ведаеш, што імёны, прысвоеныя адпачатку, ужо даўно пахаваныя пад друзам прыстаўленых і аднятых літараў высілкамі тых, хто складаючы зь іх трагедыйныя сьпевы, усяляк мянялі іх дзеля мілагучнасьці...
<....>
Сократ. Вось, перш за ўсё ўяўляецца мне сродкам выяўленьня ўсякі рух.
<....>
Сократ. Мы казалі, што імёны азначаюць існасьць рэчаў так, як калі б усё існае рушыла, неслася і цякло.

Плятон. Кратіл

Паварот на Мову

Ігар Кулікоў. Паварот на мора, 2011

Твор дастаўляе ўспрымальніка ў месца свайго стварэньня, а калі не, значыць гэта ня твор. Твор сьпярша адбываецца зьверху ўніз, каб пасьля адбыцца зьнізу ўверх. Кожны верш "Павароту" робіць сваю творную справу, напраўду творыць. Я быў у тым сьвеце, і палюбіў яго ўсёй душой. Ужо гадоў дзесяць ні адна кніга паэзіі так мяне не кранала. Гэтая кніга адбылася ўва мне, мне захацелася зрабіць гэтыя вершы часткай сябе, перавучыць іх усе на памяць і парасьцягваць радкі на афарызмы.

     Расту з іспадчыны, каб напаткаць нясьмерць,

     гляджу навыварат, гарнуса да Стажар,

     Стажаруса вакол адвечнай бліскавіцы -

     каб восьсю стаць самім у зор'я крутаверць

     і слухаць трэйцім вухам споведзь крыцы.

     Няхай адбудзецца ўва мне мудрэц-маўчар,

     што выпее знацьцё Яго з клінопісу ігліцы.

     Як бог-нямко, што мовіць дзесяцьма,

     зачышчу голас свой ад пустазельля сну -
     у кожным слові высьмягну канечнась.

     Мая душа паўсюль - нат дзе мяне няма, -

     у прадзіві надслоў высноўваючы вечнась,

     каб зь першакаранёў у неруш-старану

     мне вырасьці да дна і чэрпаць чалавечась.

Сьвядомасьць неабуджаных адлюстроўвае, пасыўна і рэактыўна. Каб нешта ў ёй адбылося патрэбны вонкавы кастыль, санкцыя аб'ектыўнасьці. З ста адсоткаў яе магчымасьцяў адбываюцца як найбольш дзесяць. Але ніякага абавязку зводзіць усё багацьце чуйнасьці да адлюстраваньня калектыўных аблудаў няма. Калі чалавек адкрывае свабоду сьвядомасьці, ён стаецца паэтам. Творы яго - толькі неабавязковыя вынікі гэтай нутраной свабоды, актыўнай сьвядомасьці. Я шчасьлівы, што ў нашай мовы зноў ёсьць паэт. Свабода - гэта тое месца, куды дастаўляе гэтая кніга. "Паварот" вызваляе, гэта паварот на волю. Мора сэнсаў, разгул хваляў магчымасьцяў, адлюстраваньня якіх рэактыўная сьвядомасьць не дачакала б ніколі.

     Проста заўжды шукай - нават у чыстым полі,

     мрой аб усім на сьвеце ўвечары перад сном.

     Проста глядзі ў вакно, покуль з вачэй ад солі,

     не пасыплюцца зоркі велічынёю з дом.

     Проста забудзь сябе прыхапкам у Гандване,

     перавядзі гадзіньнік уперад на пачуцьцё.

     Проста згарні абшар да глыбіні дыханьня,

     ды пацалуй таго, хто чуе ў табе небыцьцё.

     Проста зьбі з палюсоў компасы - дай ім неба,

     потым ідзі навылёт, узброены да зубоў,

     проста ад сьмеху і заплясьнелага хлеба,

     ды ўтрымай на руках немаўля сваіх слоў.

     Проста ня будзь халатны да тугі далячыняў,

     выхадзі пустату, чуючы пад сабою ног.

     Высьвятлі для сябе кчэмную палавіну,

     і ня дай ёй загаснуць.

Словы, якія ніколі не дачалі б свайго "ўжываецца" і "сустракаецца", каб быць ужытымі. Пакланеньне гаворцы вёсак некалі жывіла мову, але цяпер мярцьвіць. Каб застацца жывой яна цяпер павінна стацца свабодна ўтваральнай і этымалягічна празрыстай. Мова жывая ня так колькасьцю носьбітаў, як іх якасьцю. Няма сёньня другой такой сучаснай мовы, дзе паэт ствараў бы новыя словы ў кожным вершы, і гэта было б звычайнай практыкай. Наша Мова - Багіня Беларусь - прызначае паэтаў паэтамі, робіць іх сваім голасам.

     Сум, багове, дарэшты ссушэце забытым ісловам!

     Скрухі струхлелай зьнішчатар няхай распачнецца ўва мне.

     Поўнюся моваю мёртвай, каб выказаць сьвет у Нанова -

     ўсякай аблогі араты, што радасьці скібу скране.

     Шыру сябе ў панадгор'е, высільваю страх неабсягам -

     болей імне не мадзець ужо ў вузкай цямрэчы душы.

     П'ю сырадой гукаведы й п'янею спрадвечнасьці пахам -

     нікбячы ўладу самоты, зрастаюся ў спарышы.

Жыў некалі народ наш ля мора-кіяна, на востраве Буяне, і адтуль наша мова, песьні і заклёны поўныя тым пракаветным морам, каб знайсьці дарогу да якога, выбіраюць пятую з чатырох старонаў.

     вечнае падарожжа якое вабіць на полюс

     просты маршрут каторы не пралажыць да канца

     час немінуча губляецца й ходзіць кругамі вокал

     мора якое так блізка заліта палярным днём

     мора адкрыта як рана якое нішто не загоіць

     нават занятае лёдам яно нястомна баліць

Багавітава Песьня, чацьверты ўзыход

Чацьверты ўзыход

Сьвяты Бог прамовіў:

Гэтую вечную йоґу паведаміў я Вівасвату,

Вівасват яе вымавіў Ману, Ману мовіў яе Ікшва̄ку. |1|

Так адзін ад аднога сьледам яе ведалі князі-прарокі,

але цягам вялікага часу йоґа тая зьнікла, Ардж́уна. |2|

Тая самая мной табе сёньня адвечная моўлена йоґа,

бо ты мой божнік і сябра, а гэта навышняя тайна. |3|

Ардж́уна прамовіў:

Пазьней нараджэньне пана, раней Вівасвата раджэньне,

як зразумець мне тое, што ты "спачатку паведаў"? |4|

Сьвяты Бог прамовіў:

Ардж́уна, многа мінулых і ў мяне, і ў цябе народзін,

я ведаю ўсе іх цалкам, ты ня ведаеш, ворагаў пекла. |5|

Ненароджаны, саманязьменны, хаця я ўладар усіх бытаў,

над сваёй пратворай уладны я сваёю магою ўзьнікаю. |6|

Калі заняпад прыходзіць дгармы, нашчадак Бгараты,

ды адгармы ўздым узьнікае, тады сам сябе я ствараю. |7|

Для абароны добрых і дзеля злачынных згубы,

дзеля сьцьвярджэньня дгармы я ўзьнікаю ў кожную йуґу. |8|

Пачатак і чын мой боскі хто ведае так напраўду,

пасьля цела не да перароду, але да мяне прыходзіць. |9|

Бяз палу, страху і гневу, ўва мне апорных, мной поўных

многа спратаных знаньня жарбой майго быцьця дасягнула. |10|

Хто як да мяне прыходзіць, таго гэтак я і частую,

сьцегам маім усе людзі сьледуюць, Па̄ртха, суцэльна. |11|

Прагныя посьпеху чынаў тут абракаюць боствам,

скора бо ў людзкім сьвеце посьпех ад чыну ўзьнікае. |12|

Мной створаны станы чатыры адпаведна кметам і чыну,

але нават іх творцу мяне нячыньнікам ведай нязьменным. |13|

"Учынкі мяне ня плямяць, плёну чыну няма ў мяне прагі",

хто пазнае́ мяне гэтак, той ня вязьніцца чынам. |14|

Так знаючы, чын чынілі продкі, жадаючы волі,

таму чыні чын той самы, што продкі раней чынілі. |15|

Што чын? Што нячын? - тут змануты нават празорцы.

Той чын павяду я табе, які ўведаўшы, ліха пакінеш. |16|

Змысел чыну ў розуме ўведаць мае і звы́чыну змысел,

у розуме змысел нячыну, паколькі глыбокі сьцег чыну. |17|

У чыне нячын хто ўбачыць зможа, і чын у нячыне,

той між людзей разумны, той адзіны, чын поўны чыніць. |18|

Усе пачынаньні якога намеру пажады пазбыты,

чый спалены чын агнём знаньня, той званы разумнымі мудрым. |19|

Плёну чыну пакінуўшы зьвязак, беззалежны, заўжды здавольны,

нават у чыне заняты, нічога зусім ня чыніць. |20|

Бесспадзеўны, суняўшы чуцьце, які ўсё зьбіраньне кінуў,

які целам чын толькі чыніць, той ганы не дасягае. |21|

Выпадковым дасягам рады, панаддвойны, пазбыты скомы,

аднакі ў споры і страце, ня вязьніцца, чынячы нават. |22|

Хто вязьмы пакінуў, вольны, чуваньне ўсталіўшы ў знаньні,

дзеля аброку дзейсьніць, таго чын расчыняецца цалкам. |23|

Брагман-богу брагман-аброк дае брагман у брагман-агонь,

брагман тым дасягнуты быць мае, ў каго брагман і чын супадае. |24|

Адны аброкі багом йоґі́ны шануюць удзелам,

іншыя ў брагман-агонь аброк прыносяць аброкам. |25|

Адны слых і іншыя здолі ў стрыманьня агні абракаюць,

другія гук і абсягі ў здоляў агні абракаюць. |26|

Іншыя чын усіх здоляў, а таксама чын усіх дыхаў

абракаюць у знаньнем запалены агонь йоґі самаўладаньня. |27|

Рэчы аброк адных, аброк іншых жарба і йоґа,

самаўзыходу знаньне - аброк у зароку трывалых. |28|

На выдыху ўдых абракаюць, і выдых на ўдыху другія,

удыху й выдыху рухі спыніўшы для дыхастрыманьня. |29|

Спажыву суняўшы, другія дых абракаюць у дыхах,

усе яны знаўцы аброку аброкам зьнішчылі ганы. |30|

Хто нясьмерце астачы аброку есьць, рушыць у вечны брагман,

сьвет гэты не для неаброчных, скуль іншы ім, Куру найлепшы? |31|

Прасьцягнуты мноствы аброкаў так перад брагмана ротам,

іх узьніклымі з чыну ўсе ведай, дасягнеш, так знаючы, волі. |32|

Лепш ад аброку рэчаў аброк знаньня, ворагаў пекла,

Па̄ртха, ўвесь чын суцэльны асягаецца цалкам у знаньні. |33|

Уведай тое паклонам, роспытам і служэньнем,

знаньне табе пакажуць знаўцы, што тоествы бачаць, |34|

узнаўшы якое, болей ня ўвойдзеш у зман, сын Па̄нду,

якім без астачы ўсе быты ў сабе, і ўва мне ты ўбачыш. |35|

Але нават калі ты з грэшных усіх найвялікшы грэшнік,

усё ж знаньня чоўнам ты можаш пераплыць усю бездань ліха. |36|

Як агонь запалены дровы ператварае ў попел,

знаньня агонь усе чыны так у попел ператварае. |37|

Бо да знаньня падобны іншы не існу́е тут ачышчальнік,

яго сам, дасягнуўшы йоґі, у сабе зь цягам часу знаходзіць. |38|

Веравіт дасягае знаньня, тагацэльны, адолеўшы здолі,

знаньня дасягшы, скора ў навышні спакой узыходзіць. |39|

Які знаньня ня мае і веры, той самасумнеўны гіне,

ні гэты сьвет, ані вышні, ні шчасьце для самасумнеўных. |40|

Хто йоґай стаў вольны ад чыну, хто знаньнем адсек сумневы,

таго самавітага ўчынкі ня вязьняць, скарба-зваёўнік. |41|

Таму ад нязнаньня ўзьніклы мячом самазнаньня сьсекшы

сумнеў той у сэрцы, ў йоґу стаўшы, паўстань, Бга̄рата. |42|

ОМ ТАТ САТ

такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, велічных упанішадах, брагма-ведзі, йоґі-наставе, у сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны чацьверты ўзыход на імя "Йоґа брагма-аброку".

Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.

Бгаґавад-Ґі̄та̄, чацьверты ўзыход, паслоўны пераклад

atha caturthodhyāyaḥ

Чацьверты ўзыход

śrībhagavān uvāca
imaṃ vivasvate yogaṃ proktavān aham avyayam
vivasvān manave prāha manur ikṣvākavebravīt 4.1

śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.1 imaṃ - Гэтую a-vyayam - нязьменную, вечную yogaṃ - йоґу pra-uktavān - я паведаміў vi-vasvate - Вівасвату, vi-vasvān - Вівасват (“Вы-сьветлы”, бог Сонца) pra āha - прамовіў manave - Ману, manuḥ - Ману (“Мысьлівы”, сын Вівасвата, продак людзей) abravīt - мовіў ikṣvākave - Ікшва̄ку (сын Ману Ваівасваты, князь-продак сонечнага роду).

evaṃ paramparāprāptam imaṃ rājarṣayo viduḥ
sa kāleneha mahatā yogo naṣṭaḥ paraṃtapa 4.2

4.2 evaṃ - Так param-parā- пасьлядоўна адзін ад аднаго pra-āptam - атрыманую imaṃ - яе viduḥ - ўведвалі rāja-ṛṣayaḥ - князі-рушы, ўладары-прарокі, iha - але тут kālena - зь цягам часу mahatā - вялікага saḥ - тая yogaḥ - йоґа naṣṭaḥ - была страчана, зьнікла, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна).

sa evāyaṃ mayā te'dya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ
bhakto’si me sakhā ceti rahasyaṃ hy etad uttamam 4.3

4.3 eva - Менавіта saḥ ayaṃ - тая самая purātanaḥ - даўняя, адвечная yogaḥ - йоґа mayā - мной te - табе pra-uktaḥ - моўлена adya - сёньня, iti - бо asi - ты ёсьць me - мой bhaktaḥ - божнік sakhā ca - і сябра, hi - а etad - гэта uttamam - навышняя rahasyaṃ - тайна.

arjuna uvāca
aparaṃ bhavato janma paraṃ janma vivasvataḥ
katham etad vijānīyāṃ tvam ādau proktavān iti 4.4

arjuna - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
4.4 a-paraṃ - Пазьней janma - нараджэньне bhavataḥ - пана, paraṃ - раней janma - нараджэньне vi-vasvataḥ - Вівасвата, katham - як vijānīyāṃ - я магу зразумець etad - гэта, iti - што tvam - "ты ādau -спачатку proktavān - паведаў"?

śrībhagavān uvāca
bahūni me vyatītāni janmāni tava cārjuna
tāny ahaṃ veda sarvāṇi na tvaṃ vettha paraṃtapa 4.5

śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.5 bahūni - Многа vi-ati-itāni - мінулых janmāni - раджэньняў me - у мяне , tava ca - і ў цябе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, ahaṃ - я veda - ведаю tāni - іх sarvāṇi - усе, але tvaṃ - ты na - ня vettha - ведаеш, paraṃ-tapa - ворагаў пекла (Ардж́уна).

ajo'pi sann avyayātmā bhūtānām īśvaropi san
prakṛtiṃ svām adhiṣṭhāya saṃbhavāmy ātmamāyayā 4.6

4.6 san - Існы ajaḥ - ненароджаным, avyaya-ātmā - саманязьменным, api - нават san - існы īśvaraḥ - ўладаром bhūtānām - бытаў, svām - над сваёй pra-kṛtiṃ - пратворай adhi-ṣṭhāya - устаўшы saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю ātma- сваёй māyayā - магой, чарамі.

yadā yadā hi dharmasya glānir bhavati bhārata
abhyutthānam adharmasya tadātmānaṃ sṛjāmy aham 4.7

4.7. hi - Бо yadā yadā - ўсякі раз, калі bhavati - ўзьнікае glānir - аслабленьне dharmasya - дгармы, bhārata - о нашчадак Бгараты (Ардж́уна), abhi-ut-thānam - і ўздым adharmasya - адгармы, tadā - тады aham - я ātmānaṃ - сябе сам sṛjāmi - ствараю.

paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya ca duṣkṛtām
dharmasaṃsthāpanārthāya saṃbhavāmi yuge yuge 4.8

4.8 pari-trāṇāya - Дзеля абароны sādhūnāṃ - добрых vi-nāśāya ca - і зьнішчэньня duṣ-kṛtām - злачынцаў, arthāya - дзеля saṃ-sthāpana- сьцьверджаньня dharma- дгармы, saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю yuge yuge - ў кожную йуґу.

janma karma ca me divyam evaṃ yo vetti tattvataḥ
tyaktvā dehaṃ punarjanma naiti mām eti sorjuna 4.9

4.9 janma - Нараджэньне karma ca - і чын me - мой divyam - боскі yaḥ - хто vetti - ведае evaṃ - так tattvataḥ - тоесна, паводле тоества, сапраўды, saḥ - той, tyaktvā - пакінуўшы dehaṃ - цела, eti - рушыць na - не punar-janma - да зноў-раджэньня, перароду, mām - да мяне eti - ён ідзе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна.

vītarāgabhayakrodhā manmayā mām upāśritāḥ
bahavo jñānatapasā pūtā madbhāvam āgatāḥ 4.10

4.10 vīta- Пазбытыя rāga- палу, bhaya- страху krodhāḥ і гневу, man-mayāḥ - мной поўныя, mām - да мяне upa-ā-śritāḥ дапаўшы, bahavaḥ - многія pūtāḥ - ачышчаныя tapasā - жарбой jñāna- знаньня, ā-gatāḥ - прыйшлі mad- майго bhāvam - быцьця.

ye yathā māṃ prapadyante tāṃs tathaiva bhajāmyaham
mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ 4.11

11. yathā - Як ye - якія māṃ - да мяне pra padyante - прыходзяць, tān - тых tathā - так eva - сама aham - я bhajāmi - бажаю, ушаноўваю, mama - маёй vartmā - дарогай anu vartante - сьледуюць sarvaśaḥ - суцэльна, ўсе manuṣyāḥ - людзі, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна).

kāṃkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ
kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhir bhavati karmajā 4.12

12. kāṃkṣantaḥ - Прагныя siddhiṃ - посьпеху karmaṇāṃ - чынаў iha - тут yajante - абракаюць devatāḥ - боствам, kṣipraṃ - скора hi - бо mānuṣe - ў людзкім loke - сьвеце bhavati - ўзьнікае siddhiḥ - посьпех, jā - народжаны karma- з чыну.

cāturvarṇyaṃ mayā sṛṣṭaṃ guṇakarmavibhāgaśaḥ
tasya kartāram api māṃ viddhy akartāram avyayam 4.13

4.13 mayā - Мной sṛṣṭaṃ - створаны cāturvarṇyaṃ - чатыры станы, варн̣ы (бра̄гман̣ы, кшатрійі, ваіш́йі, шӯдры) vi-bhāgaśaḥ - паводле адпаведнасьці guṇa- кметаў, якасьцяў karma- і чыну, māṃ - мяне, api - хаця і tasya - іх kartāram - чыньніка, творцу, viddhi - ведай a-vyayam - нязьменным a-kartāram - нячыньнікам.

na māṃ karmāṇi limpanti na me karmaphale spṛhā
iti māṃ yo'bhijānāti karmabhir na sa badhyate 4.14

4.14 karmāṇi - Учынкі māṃ - мяне na - ня limpanti - пэцкаюць, плямяць, phale - плёну karma- чыну na - няма me - ў мяне spṛhā - прагі, yaḥ - хто māṃ - мяне iti - так abhi jānāti - пазнае, saḥ - той na - ня badhyate - вязьніцца karmabhiḥ - чынамі.

evaṃ jñātvā kṛtaṃ karma pūrvair api mumukṣubhiḥ
kuru karmaiva tasmāt tvaṃ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam 4.15

4.15 evaṃ - Так jñātvā - знаўшы, kṛtaṃ - быў чынены karma - чын api - і pūrvaiḥ - продкамі, mumukṣubhiḥ - якія жадалі вызваленьня, tasmāt - таму і tvaṃ - ты kuru - чыні karma - чын eva - менавіта, той самы, pūrvataraṃ - як раней kṛtam - быў чынены pūrvaiḥ - продкамі.

kiṃ karma kim akarmeti kavayopy atra mohitāḥ
tat te karma pravakṣyāmi yaj jñātvā mokṣyase'śubhāt 4.16

4.16 kiṃ - Што karma - чын? kim - Што a-karma - нячын? iti atra - тут api - нават kavayaḥ - паэты, рокі, мудрыя mohitāḥ - змануты, tat - той karma - чын te - табе pra vakṣyāmi - я паведаю, jñātvā - узнаўшы yat - які, mokṣyase - ты вызвалісься a-śubhāt - ад няшчасьця.

karmaṇo hy api boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ
akarmaṇaśca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ 4.17

4.17 hi - бо api - і karmaṇaḥ - чыну (тоества, змысел) boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме, зразуметы, ca - і boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме vi-karmaṇaḥ - звычыну (тоества, змысел), a-karmaṇaḥ ca - і нячыну (тоества, змысел), паколькі gahanā - глыбокі, сукрыты gatiḥ - сьцег, рух karmaṇaḥ - чыну.

karmaṇy akarma yaḥ paśyed akarmaṇi ca karma yaḥ
sa buddhimān manuṣyeṣu sa yuktaḥ kṛtsnakarmakṛt 4.18

4.18 yaḥ - Хто paśyed - ўбачыць karmaṇi - у чыне a-karma - нячын, a-karmaṇi - і ў нячыне karma - чын, saḥ - той manuṣyeṣu - між людзей buddhimān - разумавіты, разумны, saḥ - той yuktaḥ - едны, задзіночаны, kṛt - чыньнік kṛtsna- поўнага, цэлага karma- чыну.

yasya sarve samārambhāḥ kāmasaṃkalpavarjitāḥ
jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tam āhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ 4.19

4.19 yasya - Чые sarve - ўсе sam-ā-rambhāḥ - пачынаньні varjitāḥ - пазбытыя saṃkalpa- намеру kāma- пажады, dagdha- чый спалены karmāṇaṃ - чын agni- агнём jñāna- знаньня, tam - таго āhuḥ - клічуць budhāḥ - разумныя paṇḍitaṃ - мудрым.

tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ nityatṛpto nirāśrayaḥ
karmaṇy abhipravṛttopi naiva kiṃcit karoti saḥ 4.20

4.20 tyaktvā - Пакінуўшы phala- плёну karma- чыну ā-saṅgaṃ - зьвязак, nitya- заўсёды tṛptaḥ - спатолены, nir-āśrayaḥ - безапорны, беззалежны, karmaṇi - у чыне api - нават abhi-pra-vṛttaḥ заняты, saḥ - ён eva - зусім na kiṃ cit - нічога ня karoti - чыніць.

nirāśīr yatacittātmā tyaktasarvaparigrahaḥ
śārīraṃ kevalaṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam 4.21

4.21 nir-āśīḥ - Бесспадзеўны, yata-citta-ātmā - сам суняўшы чуцьцё, tyakta- пакінуўшы sarva- усё pari-grahaḥ - зьбіраньне, набываньне, śārīraṃ - цялёсны karma - чын kevalaṃ - толькі kurvan - чынячы, na āpnoti - не атрымоўвае kilbiṣam - ганы.

yadṛcchālābhasaṃtuṣṭo dvandvātīto vimatsaraḥ
samaḥ siddhāv asiddhau ca kṛtvāpi na nibadhyate 4.22

4.22 yad-ṛcchā- Выпадковым lābha- дасягам saṃ-tuṣṭaḥ - здаволены, ati-itaḥ - пераўзыйшоўшы dvan-dva- двойства, vi-matsaraḥ - пазбыты зайзрасьці, samaḥ - аднакі, роўны, той самы siddhau - ў посьпеху a-siddhau ca - і няўдачы, na ni badhyate - ён ня вязьніцца, kṛtvā - чынячы api нават.

gatasaṅgasya muktasya jñānāvasthitacetasaḥ
yajñāyācarataḥ karma samagraṃ pravilīyate 4.23

4.23 gata- У пазбытага saṅgasya - зьвязку, muktasya - вольнага, cetasaḥ - чуваньне якога ava-sthita- ўсталена jñāna- ў знаньні, ā-carataḥ які дзейсьніць yajñāya -дзеля аброку, karma - чын pra vi līyate - расчыняецца samagraṃ - цалкам.

brahmārpaṇaṃ brahmahavir brahmāgnau brahmaṇā hutam
brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā 4.24

4.24 brahma-arpaṇaṃ  - Брагман-бог, той, каму даецца аброк brahma-haviḥ - брагман-аброк, прысьвет brahma-agnau  - у брагман-агонь brahmaṇā - брагманам hutam - абракаецца, brahma - брагман eva - толькі tena - тым gantavyaṃ - мае быць дасягнуты, sam-ā-dhinā - у каго ёсьць супадзеў, у каго супадае brahma- брагман karma- і чын.

daivam evāpare yajñaṃ yoginaḥ paryupāsate
brahmāgnāv apare yajñaṃ yajñenaivopajuvhati 4.25

4.25 eva - Гэтак a-pare - адны yoginaḥ - йоґіны daivam - прызначаны багом yajñaṃ - аброк pari upa āsate - шануюць удзелам, a-pare - іншыя brahma-agnau - ў брагман-агонь yajñaṃ - аброк yajñena - аброкам eva - менавіта upa juvhati - абракаюць.

śrotrādīnīndriyāṇy anye saṃyamāgniṣu juvhati
śabdādīn viṣayān anya indriyāgniṣu juvhati 4.26

4.26 śrotra- Слых ādīni - і іншыя indriyāṇi - здолі anye - іншыя juvhati - абракаюць agniṣu - на агнёх saṃ-yama- суйманьня, стрыманьня, śabda- гук ādīn - і іншыя vi-ṣayān  - абсягі anye - іншыя juvhati - абракаюць indriya-agniṣu - на агнёх-здолях.

sarvāṇīndriyakarmāṇi prāṇakarmāṇi cāpare
ātmasaṃyamayogāgnau juvhati jñānadīpite 4.27

4.27 a-pare - Іншыя sarva- ўсе karmāṇi - чыны indriya- здоляў karmāṇi ca - і чыны prāṇa- дыхаў juvhati - абракаюць dīpite - у запалены jñāna- знаньнем agnau - агонь yoga- йоґі ātma-saṃyama- самасуняцьця, самаўладаньня.

dravyayajñās tapoyajñā yogayajñās tathāpare
svādhyāyajñānayajñāśca yatayaḥ saṃśitavratāḥ 4.28

4.28 tathā - Таксама (ёсьць) a-pare іншыя, yajñāḥ - аброк якіх dravya- рэч, yajñāḥ - аброк якіх tapaḥ- жарба, yajñāḥ - аброк якіх yoga- йоґа, yajñāḥ ca - і тыя, аброк якіх jñāna- знаньне sva-adhyāya- самаўзыходу, саманавучаньня, yatayaḥ - намагары vratāḥ - ў зароку saṃ-śita- стойкія, трывалыя.

apāne juvhati prāṇaṃ prāṇepānaṃ tathāpare
prāṇāpānagatī ruddhvā prāṇāyāmaparāyaṇāḥ 4.29

4.29 tathā - Таксама a-pare - Іншыя juvhati - абракаюць apa-āne - на выдыху pra-āṇaṃ - ўдых, pra-āṇe - на ўдыху apa-ānaṃ - выдых, ruddhvā - спыніўшы, стрымаўшы apa-āna- выдыху pra-āṇa- і ўдыху gatī - рухі, para-āyaṇāḥ - вышняя цэль якіх ā-yāma- стрыманьне prāṇa- дыху.

apare niyatāhārāḥ prāṇān prāṇeṣu juvhati
sarvepy ete yajñavido yajñakṣapitakalmaṣāḥ 4.30

4.30 a-pare - Іншыя, ni-yata- суняўшы, абмежаваўшы ā-hārāḥ - ежу, здаволю, pra-āṇān - дыхі juvhati - абракаюць pra-āṇeṣu - у дыхі, api - і sarve - усе ete - яны - vidaḥ - веднікі yajña- аброку, kalmaṣāḥ - ганы якіх kṣapita- зьнішчаны yajña- аброкам.

yajñaśiṣṭāmṛtabhujo yānti brahma sanātanam
nāyaṃ lokosty ayajñasya kutonyaḥ kurusattama 4.31

4.31 bhujaḥ - Хто есьць a-mṛta- нясьмерце śiṣṭa- астачы yajña- аброку, yānti - рушаць sanātanam - да вечнага brahma - брагмана; ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет na asti - ня ёсьць a-yajñasya - для неаброчнага, kutaḥ - адкуль anyaḥ - іншы, sattama - о найісьцейшы, найлепшы kuru- дзедзіч Куру (Ардж́уна)?

evaṃ bahuvidhā yajñā vitatā brahmaṇo mukhe
karmajān viddhi tān sarvān evaṃ jñātvā vimokṣyase 4.32

4.32 evaṃ - Так bahu-vidhāḥ - мнагастайныя yajñāḥ - аброкі vi-tatāḥ - распасьцёртыя, прасьцягнутыя mukhe - перад ротам brahmaṇaḥ - брагмана, tān - іх sarvān - усе jān - з чыну karma- ўзьніклымі viddhi - ведай, evaṃ - так jñātvā - спазнаўшы, vi mokṣyase - вызвалісься, дасягнеш волі.

śreyān dravyamayād yajñāj jñānayajñaḥ paraṃtapa
sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate 4.33

4.33 śreyān - Лепш dravya-mayād - ад рэчыўнага yajñād - аброку yajñaḥ - аброк jñāna- знаньня, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна), sarvaṃ - увесь karma - чын ā-khilaṃ суцэльна, pārtha - о сыне Пр̣тхі, pari sam āpyate - асягаецца цалкам jñāne - у знаньні.

tad viddhi praṇipātena paripraśnena sevayā
upadekṣyanti te jñānaṃ jñāninas tattvadarśinaḥ 4.34

4.34 tad - Тое viddhi - ўведай pra-ṇi-pātena - паклонам, дападаньнем, pari-praśnena - роспытам sevayā - і служэньнем, te - табе upa dekṣyanti - ўкажуць jñānaṃ - знаньне jñāninaḥ - знаўцы, tattva-darśinaḥ - тоества-зорцы, якія бачаць тоества, істоту.

yaj jñātvā na punar moham evaṃ yāsyasi pāṇḍava
yena bhūtāny aśeṣeṇa drakṣyasy ātmany atho mayi 4.35

4.35 Yat - якое jñātvā - узнаўшы, punaḥ больш evaṃ - так na yāsyasi - ты ня ўвойдзеш moham - у зман, pāṇḍava - о сыне Па̄нду (Ардж́уна), yena - якім a-śeṣeṇa - без астачы bhūtāni - быты drakṣyasi - ты ўбачыш ātmani - у сабе, atha u - а таксама mayi - ўва мне.

api ced asi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpakṛttamaḥ
sarvaṃ jñānaplavenaiva vṛjinaṃ saṃtariṣyasi 4.36

4.36 api - І нават api - калі asi - ты ёсьць pāpebhyaḥ - з грэшных sarvebhyaḥ - усіх pāpa-kṛttamaḥ - найгрэхачынны, найбольшы грэшнік, eva - менавіта plavena - чоўнам jñāna- знаньня sarvaṃ - ўсю vṛjinaṃ - аблуду, ліха saṃ tariṣyasi - ты перасячэш.

yathaidhāṃsi samiddhognir bhasmasāt kuruterjuna
jñānāgniḥ sarvakarmāṇi bhasmasāt kurute tathā 4.37

4.37 yathā - Як sam-iddhaḥ запалены agniḥ - агонь bhasmasāt - у попел kurute - ператварае edhāṃsi - дровы, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, tathā - так agniḥ - агонь jñāna- знаньня sarva- ўсе karmāṇi - чыны kurute - ператварае bhasmasāt - ў попел.

na hi jñānena sadṛśaṃ pavitram iha vidyate
tat svayaṃ yogasaṃsiddhaḥ kālenātmani vindati 4.38

4.38 hi - Бо jñānena - да знаньня sadṛśaṃ - падобнага iha - тут na vidyate - няма pavitram - ачышчальніка, tat - яго svayaṃ - сам, saṃ-siddhaḥ - дасягнуўшы yoga- йоґі, kālena- зь цягам часу ātmani - ў сабе vindati - знаходзіць.

śraddhāvāṃl labhate jñānaṃ tatparaḥ saṃyatendriyaḥ
jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntim acireṇādhigacchati 4.39

4.39 śraddhāvān - Веравіты, які мае веру labhate - атрымлівае, дасягае jñānaṃ - знаньня, tatparaḥ - тагацэльны, Тое цэль якога, saṃyata- суняўшы indriyaḥ - здолі; labdhvā - атрымаўшы jñānaṃ - знаньне, a-cireṇa - скора parāṃ - ў вышэйшы śāntim - спакой adhi gacchati - ён узыходзіць.

ajñaś cāśraddadhānaśca saṃśayātmā vinaśyati
nāyaṃ lokosti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ 4.40

4.40 a-jñaḥ І нязнаўца a-śraddadhānaḥ ca - і нявернік, saṃśaya-ātmā - самасумнеўны vi naśyati - гіне, na - ня ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет, na - ані paraḥ - вышні, na - ані sukhaṃ - шчасьце saṃśaya-ātmanaḥ - для самасумнеўнага.

yogasaṃnyastakarmāṇaṃ jñānasaṃchinnasaṃśayam
ātmavantaṃ na karmāṇi nibadhnanti dhanaṃjaya 4.41

4.41 saṃ-nyasta- Які адрок karmāṇaṃ - чын yoga- йоґай, saṃ-chinna- які адсек jñāna- знаньнем saṃ-śayam - сумневы, таго ātmavantaṃ - самавітага, самаўладнага karmāṇi - чыны, учынкі na - ня ni badhnanti - вязьняць, dhanaṃ-jaya - о Скарба-зваёўца (Ардж́уна).

tasmād ajñānasambhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ
chittvainaṃ saṃśayaṃ yogam ātiṣṭhottiṣṭha bhārata 4.42

4.42 tasmād - Таму sam-bhūtaṃ - узбыты, ўзьніклы a-jñāna- зь нязнаньня hṛt-sthaṃ - стойны ў сэрцы enaṃ - гэны saṃ-śayaṃ - сумнеў chittvā - сьсекшы asinā - мячом jñāna- знаньня ātmanaḥ - сябе, yogam - у йоґу ā tiṣṭha - устань, ut tiṣṭha - узнож, паўстань, bhārata - о нашчадак Бгараты.

OṂ tatsaditi śrīmad bhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṁvāde brahmārpaṇayogo nāma caturtho'dhyāyaḥ

ОМ ТАТ САТ
такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, велічных упанішадах, брагма-ведзі, йоґа-наставе, у сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны чацьверты ўзыход на імя "Йоґа брагма-аброку".

Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.