atha caturthodhyāyaḥ
Чацьверты ўзыход
śrībhagavān uvāca
imaṃ vivasvate yogaṃ proktavān aham avyayam
vivasvān manave prāha manur ikṣvākavebravīt 4.1
śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.1 imaṃ - Гэтую a-vyayam - нязьменную, вечную yogaṃ - йоґу pra-uktavān - я паведаміў vi-vasvate - Вівасвату, vi-vasvān - Вівасват (“Вы-сьветлы”, бог Сонца) pra āha - прамовіў manave - Ману, manuḥ - Ману (“Мысьлівы”, сын Вівасвата, продак людзей) abravīt - мовіў ikṣvākave - Ікшва̄ку (сын Ману Ваівасваты, князь-продак сонечнага роду).
evaṃ paramparāprāptam imaṃ rājarṣayo viduḥ
sa kāleneha mahatā yogo naṣṭaḥ paraṃtapa 4.2
4.2 evaṃ - Так param-parā- пасьлядоўна адзін ад аднаго pra-āptam - атрыманую imaṃ - яе viduḥ - ўведвалі rāja-ṛṣayaḥ - князі-рушы, ўладары-прарокі, iha - але тут kālena - зь цягам часу mahatā - вялікага saḥ - тая yogaḥ - йоґа naṣṭaḥ - была страчана, зьнікла, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна).
sa evāyaṃ mayā te'dya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ
bhakto’si me sakhā ceti rahasyaṃ hy etad uttamam 4.3
4.3 eva - Менавіта saḥ ayaṃ - тая самая purātanaḥ - даўняя, адвечная yogaḥ - йоґа mayā - мной te - табе pra-uktaḥ - моўлена adya - сёньня, iti - бо asi - ты ёсьць me - мой bhaktaḥ - божнік sakhā ca - і сябра, hi - а etad - гэта uttamam - навышняя rahasyaṃ - тайна.
arjuna uvāca
aparaṃ bhavato janma paraṃ janma vivasvataḥ
katham etad vijānīyāṃ tvam ādau proktavān iti 4.4
arjuna - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
4.4 a-paraṃ - Пазьней janma - нараджэньне bhavataḥ - пана, paraṃ - раней janma - нараджэньне vi-vasvataḥ - Вівасвата, katham - як vijānīyāṃ - я магу зразумець etad - гэта, iti - што tvam - "ты ādau -спачатку proktavān - паведаў"?
śrībhagavān uvāca
bahūni me vyatītāni janmāni tava cārjuna
tāny ahaṃ veda sarvāṇi na tvaṃ vettha paraṃtapa 4.5
śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.5 bahūni - Многа vi-ati-itāni - мінулых janmāni - раджэньняў me - у мяне , tava ca - і ў цябе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, ahaṃ - я veda - ведаю tāni - іх sarvāṇi - усе, але tvaṃ - ты na - ня vettha - ведаеш, paraṃ-tapa - ворагаў пекла (Ардж́уна).
ajo'pi sann avyayātmā bhūtānām īśvaropi san
prakṛtiṃ svām adhiṣṭhāya saṃbhavāmy ātmamāyayā 4.6
4.6 san - Існы ajaḥ - ненароджаным, avyaya-ātmā - саманязьменным, api - нават san - існы īśvaraḥ - ўладаром bhūtānām - бытаў, svām - над сваёй pra-kṛtiṃ - пратворай adhi-ṣṭhāya - устаўшы saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю ātma- сваёй māyayā - магой, чарамі.
yadā yadā hi dharmasya glānir bhavati bhārata
abhyutthānam adharmasya tadātmānaṃ sṛjāmy aham 4.7
4.7. hi - Бо yadā yadā - ўсякі раз, калі bhavati - ўзьнікае glānir - аслабленьне dharmasya - дгармы, bhārata - о нашчадак Бгараты (Ардж́уна), abhi-ut-thānam - і ўздым adharmasya - адгармы, tadā - тады aham - я ātmānaṃ - сябе сам sṛjāmi - ствараю.
paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya ca duṣkṛtām
dharmasaṃsthāpanārthāya saṃbhavāmi yuge yuge 4.8
4.8 pari-trāṇāya - Дзеля абароны sādhūnāṃ - добрых vi-nāśāya ca - і зьнішчэньня duṣ-kṛtām - злачынцаў, arthāya - дзеля saṃ-sthāpana- сьцьверджаньня dharma- дгармы, saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю yuge yuge - ў кожную йуґу.
janma karma ca me divyam evaṃ yo vetti tattvataḥ
tyaktvā dehaṃ punarjanma naiti mām eti sorjuna 4.9
4.9 janma - Нараджэньне karma ca - і чын me - мой divyam - боскі yaḥ - хто vetti - ведае evaṃ - так tattvataḥ - тоесна, паводле тоества, сапраўды, saḥ - той, tyaktvā - пакінуўшы dehaṃ - цела, eti - рушыць na - не punar-janma - да зноў-раджэньня, перароду, mām - да мяне eti - ён ідзе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна.
vītarāgabhayakrodhā manmayā mām upāśritāḥ
bahavo jñānatapasā pūtā madbhāvam āgatāḥ 4.10
4.10 vīta- Пазбытыя rāga- палу, bhaya- страху krodhāḥ і гневу, man-mayāḥ - мной поўныя, mām - да мяне upa-ā-śritāḥ дапаўшы, bahavaḥ - многія pūtāḥ - ачышчаныя tapasā - жарбой jñāna- знаньня, ā-gatāḥ - прыйшлі mad- майго bhāvam - быцьця.
ye yathā māṃ prapadyante tāṃs tathaiva bhajāmyaham
mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ 4.11
11. yathā - Як ye - якія māṃ - да мяне pra padyante - прыходзяць, tān - тых tathā - так eva - сама aham - я bhajāmi - бажаю, ушаноўваю, mama - маёй vartmā - дарогай anu vartante - сьледуюць sarvaśaḥ - суцэльна, ўсе manuṣyāḥ - людзі, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна).
kāṃkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ
kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhir bhavati karmajā 4.12
12. kāṃkṣantaḥ - Прагныя siddhiṃ - посьпеху karmaṇāṃ - чынаў iha - тут yajante - абракаюць devatāḥ - боствам, kṣipraṃ - скора hi - бо mānuṣe - ў людзкім loke - сьвеце bhavati - ўзьнікае siddhiḥ - посьпех, jā - народжаны karma- з чыну.
cāturvarṇyaṃ mayā sṛṣṭaṃ guṇakarmavibhāgaśaḥ
tasya kartāram api māṃ viddhy akartāram avyayam 4.13
4.13 mayā - Мной sṛṣṭaṃ - створаны cāturvarṇyaṃ - чатыры станы, варн̣ы (бра̄гман̣ы, кшатрійі, ваіш́йі, шӯдры) vi-bhāgaśaḥ - паводле адпаведнасьці guṇa- кметаў, якасьцяў karma- і чыну, māṃ - мяне, api - хаця і tasya - іх kartāram - чыньніка, творцу, viddhi - ведай a-vyayam - нязьменным a-kartāram - нячыньнікам.
na māṃ karmāṇi limpanti na me karmaphale spṛhā
iti māṃ yo'bhijānāti karmabhir na sa badhyate 4.14
4.14 karmāṇi - Учынкі māṃ - мяне na - ня limpanti - пэцкаюць, плямяць, phale - плёну karma- чыну na - няма me - ў мяне spṛhā - прагі, yaḥ - хто māṃ - мяне iti - так abhi jānāti - пазнае, saḥ - той na - ня badhyate - вязьніцца karmabhiḥ - чынамі.
evaṃ jñātvā kṛtaṃ karma pūrvair api mumukṣubhiḥ
kuru karmaiva tasmāt tvaṃ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam 4.15
4.15 evaṃ - Так jñātvā - знаўшы, kṛtaṃ - быў чынены karma - чын api - і pūrvaiḥ - продкамі, mumukṣubhiḥ - якія жадалі вызваленьня, tasmāt - таму і tvaṃ - ты kuru - чыні karma - чын eva - менавіта, той самы, pūrvataraṃ - як раней kṛtam - быў чынены pūrvaiḥ - продкамі.
kiṃ karma kim akarmeti kavayopy atra mohitāḥ
tat te karma pravakṣyāmi yaj jñātvā mokṣyase'śubhāt 4.16
4.16 kiṃ - Што karma - чын? kim - Што a-karma - нячын? iti atra - тут api - нават kavayaḥ - паэты, рокі, мудрыя mohitāḥ - змануты, tat - той karma - чын te - табе pra vakṣyāmi - я паведаю, jñātvā - узнаўшы yat - які, mokṣyase - ты вызвалісься a-śubhāt - ад няшчасьця.
karmaṇo hy api boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ
akarmaṇaśca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ 4.17
4.17 hi - бо api - і karmaṇaḥ - чыну (тоества, змысел) boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме, зразуметы, ca - і boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме vi-karmaṇaḥ - звычыну (тоества, змысел), a-karmaṇaḥ ca - і нячыну (тоества, змысел), паколькі gahanā - глыбокі, сукрыты gatiḥ - сьцег, рух karmaṇaḥ - чыну.
karmaṇy akarma yaḥ paśyed akarmaṇi ca karma yaḥ
sa buddhimān manuṣyeṣu sa yuktaḥ kṛtsnakarmakṛt 4.18
4.18 yaḥ - Хто paśyed - ўбачыць karmaṇi - у чыне a-karma - нячын, a-karmaṇi - і ў нячыне karma - чын, saḥ - той manuṣyeṣu - між людзей buddhimān - разумавіты, разумны, saḥ - той yuktaḥ - едны, задзіночаны, kṛt - чыньнік kṛtsna- поўнага, цэлага karma- чыну.
yasya sarve samārambhāḥ kāmasaṃkalpavarjitāḥ
jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tam āhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ 4.19
4.19 yasya - Чые sarve - ўсе sam-ā-rambhāḥ - пачынаньні varjitāḥ - пазбытыя saṃkalpa- намеру kāma- пажады, dagdha- чый спалены karmāṇaṃ - чын agni- агнём jñāna- знаньня, tam - таго āhuḥ - клічуць budhāḥ - разумныя paṇḍitaṃ - мудрым.
tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ nityatṛpto nirāśrayaḥ
karmaṇy abhipravṛttopi naiva kiṃcit karoti saḥ 4.20
4.20 tyaktvā - Пакінуўшы phala- плёну karma- чыну ā-saṅgaṃ - зьвязак, nitya- заўсёды tṛptaḥ - спатолены, nir-āśrayaḥ - безапорны, беззалежны, karmaṇi - у чыне api - нават abhi-pra-vṛttaḥ заняты, saḥ - ён eva - зусім na kiṃ cit - нічога ня karoti - чыніць.
nirāśīr yatacittātmā tyaktasarvaparigrahaḥ
śārīraṃ kevalaṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam 4.21
4.21 nir-āśīḥ - Бесспадзеўны, yata-citta-ātmā - сам суняўшы чуцьцё, tyakta- пакінуўшы sarva- усё pari-grahaḥ - зьбіраньне, набываньне, śārīraṃ - цялёсны karma - чын kevalaṃ - толькі kurvan - чынячы, na āpnoti - не атрымоўвае kilbiṣam - ганы.
yadṛcchālābhasaṃtuṣṭo dvandvātīto vimatsaraḥ
samaḥ siddhāv asiddhau ca kṛtvāpi na nibadhyate 4.22
4.22 yad-ṛcchā- Выпадковым lābha- дасягам saṃ-tuṣṭaḥ - здаволены, ati-itaḥ - пераўзыйшоўшы dvan-dva- двойства, vi-matsaraḥ - пазбыты зайзрасьці, samaḥ - аднакі, роўны, той самы siddhau - ў посьпеху a-siddhau ca - і няўдачы, na ni badhyate - ён ня вязьніцца, kṛtvā - чынячы api нават.
gatasaṅgasya muktasya jñānāvasthitacetasaḥ
yajñāyācarataḥ karma samagraṃ pravilīyate 4.23
4.23 gata- У пазбытага saṅgasya - зьвязку, muktasya - вольнага, cetasaḥ - чуваньне якога ava-sthita- ўсталена jñāna- ў знаньні, ā-carataḥ які дзейсьніць yajñāya -дзеля аброку, karma - чын pra vi līyate - расчыняецца samagraṃ - цалкам.
brahmārpaṇaṃ brahmahavir brahmāgnau brahmaṇā hutam
brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā 4.24
4.24 brahma-arpaṇaṃ - Брагман-бог, той, каму даецца аброк brahma-haviḥ - брагман-аброк, прысьвет brahma-agnau - у брагман-агонь brahmaṇā - брагманам hutam - абракаецца, brahma - брагман eva - толькі tena - тым gantavyaṃ - мае быць дасягнуты, sam-ā-dhinā - у каго ёсьць супадзеў, у каго супадае brahma- брагман karma- і чын.
daivam evāpare yajñaṃ yoginaḥ paryupāsate
brahmāgnāv apare yajñaṃ yajñenaivopajuvhati 4.25
4.25 eva - Гэтак a-pare - адны yoginaḥ - йоґіны daivam - прызначаны багом yajñaṃ - аброк pari upa āsate - шануюць удзелам, a-pare - іншыя brahma-agnau - ў брагман-агонь yajñaṃ - аброк yajñena - аброкам eva - менавіта upa juvhati - абракаюць.
śrotrādīnīndriyāṇy anye saṃyamāgniṣu juvhati
śabdādīn viṣayān anya indriyāgniṣu juvhati 4.26
4.26 śrotra- Слых ādīni - і іншыя indriyāṇi - здолі anye - іншыя juvhati - абракаюць agniṣu - на агнёх saṃ-yama- суйманьня, стрыманьня, śabda- гук ādīn - і іншыя vi-ṣayān - абсягі anye - іншыя juvhati - абракаюць indriya-agniṣu - на агнёх-здолях.
sarvāṇīndriyakarmāṇi prāṇakarmāṇi cāpare
ātmasaṃyamayogāgnau juvhati jñānadīpite 4.27
4.27 a-pare - Іншыя sarva- ўсе karmāṇi - чыны indriya- здоляў karmāṇi ca - і чыны prāṇa- дыхаў juvhati - абракаюць dīpite - у запалены jñāna- знаньнем agnau - агонь yoga- йоґі ātma-saṃyama- самасуняцьця, самаўладаньня.
dravyayajñās tapoyajñā yogayajñās tathāpare
svādhyāyajñānayajñāśca yatayaḥ saṃśitavratāḥ 4.28
4.28 tathā - Таксама (ёсьць) a-pare іншыя, yajñāḥ - аброк якіх dravya- рэч, yajñāḥ - аброк якіх tapaḥ- жарба, yajñāḥ - аброк якіх yoga- йоґа, yajñāḥ ca - і тыя, аброк якіх jñāna- знаньне sva-adhyāya- самаўзыходу, саманавучаньня, yatayaḥ - намагары vratāḥ - ў зароку saṃ-śita- стойкія, трывалыя.
apāne juvhati prāṇaṃ prāṇepānaṃ tathāpare
prāṇāpānagatī ruddhvā prāṇāyāmaparāyaṇāḥ 4.29
4.29 tathā - Таксама a-pare - Іншыя juvhati - абракаюць apa-āne - на выдыху pra-āṇaṃ - ўдых, pra-āṇe - на ўдыху apa-ānaṃ - выдых, ruddhvā - спыніўшы, стрымаўшы apa-āna- выдыху pra-āṇa- і ўдыху gatī - рухі, para-āyaṇāḥ - вышняя цэль якіх ā-yāma- стрыманьне prāṇa- дыху.
apare niyatāhārāḥ prāṇān prāṇeṣu juvhati
sarvepy ete yajñavido yajñakṣapitakalmaṣāḥ 4.30
4.30 a-pare - Іншыя, ni-yata- суняўшы, абмежаваўшы ā-hārāḥ - ежу, здаволю, pra-āṇān - дыхі juvhati - абракаюць pra-āṇeṣu - у дыхі, api - і sarve - усе ete - яны - vidaḥ - веднікі yajña- аброку, kalmaṣāḥ - ганы якіх kṣapita- зьнішчаны yajña- аброкам.
yajñaśiṣṭāmṛtabhujo yānti brahma sanātanam
nāyaṃ lokosty ayajñasya kutonyaḥ kurusattama 4.31
4.31 bhujaḥ - Хто есьць a-mṛta- нясьмерце śiṣṭa- астачы yajña- аброку, yānti - рушаць sanātanam - да вечнага brahma - брагмана; ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет na asti - ня ёсьць a-yajñasya - для неаброчнага, kutaḥ - адкуль anyaḥ - іншы, sattama - о найісьцейшы, найлепшы kuru- дзедзіч Куру (Ардж́уна)?
evaṃ bahuvidhā yajñā vitatā brahmaṇo mukhe
karmajān viddhi tān sarvān evaṃ jñātvā vimokṣyase 4.32
4.32 evaṃ - Так bahu-vidhāḥ - мнагастайныя yajñāḥ - аброкі vi-tatāḥ - распасьцёртыя, прасьцягнутыя mukhe - перад ротам brahmaṇaḥ - брагмана, tān - іх sarvān - усе jān - з чыну karma- ўзьніклымі viddhi - ведай, evaṃ - так jñātvā - спазнаўшы, vi mokṣyase - вызвалісься, дасягнеш волі.
śreyān dravyamayād yajñāj jñānayajñaḥ paraṃtapa
sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate 4.33
4.33 śreyān - Лепш dravya-mayād - ад рэчыўнага yajñād - аброку yajñaḥ - аброк jñāna- знаньня, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна), sarvaṃ - увесь karma - чын ā-khilaṃ суцэльна, pārtha - о сыне Пр̣тхі, pari sam āpyate - асягаецца цалкам jñāne - у знаньні.
tad viddhi praṇipātena paripraśnena sevayā
upadekṣyanti te jñānaṃ jñāninas tattvadarśinaḥ 4.34
4.34 tad - Тое viddhi - ўведай pra-ṇi-pātena - паклонам, дападаньнем, pari-praśnena - роспытам sevayā - і служэньнем, te - табе upa dekṣyanti - ўкажуць jñānaṃ - знаньне jñāninaḥ - знаўцы, tattva-darśinaḥ - тоества-зорцы, якія бачаць тоества, істоту.
yaj jñātvā na punar moham evaṃ yāsyasi pāṇḍava
yena bhūtāny aśeṣeṇa drakṣyasy ātmany atho mayi 4.35
4.35 Yat - якое jñātvā - узнаўшы, punaḥ больш evaṃ - так na yāsyasi - ты ня ўвойдзеш moham - у зман, pāṇḍava - о сыне Па̄нду (Ардж́уна), yena - якім a-śeṣeṇa - без астачы bhūtāni - быты drakṣyasi - ты ўбачыш ātmani - у сабе, atha u - а таксама mayi - ўва мне.
api ced asi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpakṛttamaḥ
sarvaṃ jñānaplavenaiva vṛjinaṃ saṃtariṣyasi 4.36
4.36 api - І нават api - калі asi - ты ёсьць pāpebhyaḥ - з грэшных sarvebhyaḥ - усіх pāpa-kṛttamaḥ - найгрэхачынны, найбольшы грэшнік, eva - менавіта plavena - чоўнам jñāna- знаньня sarvaṃ - ўсю vṛjinaṃ - аблуду, ліха saṃ tariṣyasi - ты перасячэш.
yathaidhāṃsi samiddhognir bhasmasāt kuruterjuna
jñānāgniḥ sarvakarmāṇi bhasmasāt kurute tathā 4.37
4.37 yathā - Як sam-iddhaḥ запалены agniḥ - агонь bhasmasāt - у попел kurute - ператварае edhāṃsi - дровы, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, tathā - так agniḥ - агонь jñāna- знаньня sarva- ўсе karmāṇi - чыны kurute - ператварае bhasmasāt - ў попел.
na hi jñānena sadṛśaṃ pavitram iha vidyate
tat svayaṃ yogasaṃsiddhaḥ kālenātmani vindati 4.38
4.38 hi - Бо jñānena - да знаньня sadṛśaṃ - падобнага iha - тут na vidyate - няма pavitram - ачышчальніка, tat - яго svayaṃ - сам, saṃ-siddhaḥ - дасягнуўшы yoga- йоґі, kālena- зь цягам часу ātmani - ў сабе vindati - знаходзіць.
śraddhāvāṃl labhate jñānaṃ tatparaḥ saṃyatendriyaḥ
jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntim acireṇādhigacchati 4.39
4.39 śraddhāvān - Веравіты, які мае веру labhate - атрымлівае, дасягае jñānaṃ - знаньня, tatparaḥ - тагацэльны, Тое цэль якога, saṃyata- суняўшы indriyaḥ - здолі; labdhvā - атрымаўшы jñānaṃ - знаньне, a-cireṇa - скора parāṃ - ў вышэйшы śāntim - спакой adhi gacchati - ён узыходзіць.
ajñaś cāśraddadhānaśca saṃśayātmā vinaśyati
nāyaṃ lokosti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ 4.40
4.40 a-jñaḥ І нязнаўца a-śraddadhānaḥ ca - і нявернік, saṃśaya-ātmā - самасумнеўны vi naśyati - гіне, na - ня ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет, na - ані paraḥ - вышні, na - ані sukhaṃ - шчасьце saṃśaya-ātmanaḥ - для самасумнеўнага.
yogasaṃnyastakarmāṇaṃ jñānasaṃchinnasaṃśayam
ātmavantaṃ na karmāṇi nibadhnanti dhanaṃjaya 4.41
4.41 saṃ-nyasta- Які адрок karmāṇaṃ - чын yoga- йоґай, saṃ-chinna- які адсек jñāna- знаньнем saṃ-śayam - сумневы, таго ātmavantaṃ - самавітага, самаўладнага karmāṇi - чыны, учынкі na - ня ni badhnanti - вязьняць, dhanaṃ-jaya - о Скарба-зваёўца (Ардж́уна).
tasmād ajñānasambhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ
chittvainaṃ saṃśayaṃ yogam ātiṣṭhottiṣṭha bhārata 4.42
4.42 tasmād - Таму sam-bhūtaṃ - узбыты, ўзьніклы a-jñāna- зь нязнаньня hṛt-sthaṃ - стойны ў сэрцы enaṃ - гэны saṃ-śayaṃ - сумнеў chittvā - сьсекшы asinā - мячом jñāna- знаньня ātmanaḥ - сябе, yogam - у йоґу ā tiṣṭha - устань, ut tiṣṭha - узнож, паўстань, bhārata - о нашчадак Бгараты.
OṂ tatsaditi śrīmad bhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṁvāde brahmārpaṇayogo nāma caturtho'dhyāyaḥ
ОМ ТАТ САТ
такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, велічных упанішадах, брагма-ведзі, йоґа-наставе, у сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны чацьверты ўзыход на імя "Йоґа брагма-аброку".
Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.
śrībhagavān uvāca
imaṃ vivasvate yogaṃ proktavān aham avyayam
vivasvān manave prāha manur ikṣvākavebravīt 4.1
śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.1 imaṃ - Гэтую a-vyayam - нязьменную, вечную yogaṃ - йоґу pra-uktavān - я паведаміў vi-vasvate - Вівасвату, vi-vasvān - Вівасват (“Вы-сьветлы”, бог Сонца) pra āha - прамовіў manave - Ману, manuḥ - Ману (“Мысьлівы”, сын Вівасвата, продак людзей) abravīt - мовіў ikṣvākave - Ікшва̄ку (сын Ману Ваівасваты, князь-продак сонечнага роду).
evaṃ paramparāprāptam imaṃ rājarṣayo viduḥ
sa kāleneha mahatā yogo naṣṭaḥ paraṃtapa 4.2
4.2 evaṃ - Так param-parā- пасьлядоўна адзін ад аднаго pra-āptam - атрыманую imaṃ - яе viduḥ - ўведвалі rāja-ṛṣayaḥ - князі-рушы, ўладары-прарокі, iha - але тут kālena - зь цягам часу mahatā - вялікага saḥ - тая yogaḥ - йоґа naṣṭaḥ - была страчана, зьнікла, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна).
sa evāyaṃ mayā te'dya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ
bhakto’si me sakhā ceti rahasyaṃ hy etad uttamam 4.3
4.3 eva - Менавіта saḥ ayaṃ - тая самая purātanaḥ - даўняя, адвечная yogaḥ - йоґа mayā - мной te - табе pra-uktaḥ - моўлена adya - сёньня, iti - бо asi - ты ёсьць me - мой bhaktaḥ - божнік sakhā ca - і сябра, hi - а etad - гэта uttamam - навышняя rahasyaṃ - тайна.
arjuna uvāca
aparaṃ bhavato janma paraṃ janma vivasvataḥ
katham etad vijānīyāṃ tvam ādau proktavān iti 4.4
arjuna - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
4.4 a-paraṃ - Пазьней janma - нараджэньне bhavataḥ - пана, paraṃ - раней janma - нараджэньне vi-vasvataḥ - Вівасвата, katham - як vijānīyāṃ - я магу зразумець etad - гэта, iti - што tvam - "ты ādau -спачатку proktavān - паведаў"?
śrībhagavān uvāca
bahūni me vyatītāni janmāni tava cārjuna
tāny ahaṃ veda sarvāṇi na tvaṃ vettha paraṃtapa 4.5
śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
4.5 bahūni - Многа vi-ati-itāni - мінулых janmāni - раджэньняў me - у мяне , tava ca - і ў цябе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, ahaṃ - я veda - ведаю tāni - іх sarvāṇi - усе, але tvaṃ - ты na - ня vettha - ведаеш, paraṃ-tapa - ворагаў пекла (Ардж́уна).
ajo'pi sann avyayātmā bhūtānām īśvaropi san
prakṛtiṃ svām adhiṣṭhāya saṃbhavāmy ātmamāyayā 4.6
4.6 san - Існы ajaḥ - ненароджаным, avyaya-ātmā - саманязьменным, api - нават san - існы īśvaraḥ - ўладаром bhūtānām - бытаў, svām - над сваёй pra-kṛtiṃ - пратворай adhi-ṣṭhāya - устаўшы saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю ātma- сваёй māyayā - магой, чарамі.
yadā yadā hi dharmasya glānir bhavati bhārata
abhyutthānam adharmasya tadātmānaṃ sṛjāmy aham 4.7
4.7. hi - Бо yadā yadā - ўсякі раз, калі bhavati - ўзьнікае glānir - аслабленьне dharmasya - дгармы, bhārata - о нашчадак Бгараты (Ардж́уна), abhi-ut-thānam - і ўздым adharmasya - адгармы, tadā - тады aham - я ātmānaṃ - сябе сам sṛjāmi - ствараю.
paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya ca duṣkṛtām
dharmasaṃsthāpanārthāya saṃbhavāmi yuge yuge 4.8
4.8 pari-trāṇāya - Дзеля абароны sādhūnāṃ - добрых vi-nāśāya ca - і зьнішчэньня duṣ-kṛtām - злачынцаў, arthāya - дзеля saṃ-sthāpana- сьцьверджаньня dharma- дгармы, saṃ bhavāmi - я ўзбываю, ўзьнікаю yuge yuge - ў кожную йуґу.
janma karma ca me divyam evaṃ yo vetti tattvataḥ
tyaktvā dehaṃ punarjanma naiti mām eti sorjuna 4.9
4.9 janma - Нараджэньне karma ca - і чын me - мой divyam - боскі yaḥ - хто vetti - ведае evaṃ - так tattvataḥ - тоесна, паводле тоества, сапраўды, saḥ - той, tyaktvā - пакінуўшы dehaṃ - цела, eti - рушыць na - не punar-janma - да зноў-раджэньня, перароду, mām - да мяне eti - ён ідзе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна.
vītarāgabhayakrodhā manmayā mām upāśritāḥ
bahavo jñānatapasā pūtā madbhāvam āgatāḥ 4.10
4.10 vīta- Пазбытыя rāga- палу, bhaya- страху krodhāḥ і гневу, man-mayāḥ - мной поўныя, mām - да мяне upa-ā-śritāḥ дапаўшы, bahavaḥ - многія pūtāḥ - ачышчаныя tapasā - жарбой jñāna- знаньня, ā-gatāḥ - прыйшлі mad- майго bhāvam - быцьця.
ye yathā māṃ prapadyante tāṃs tathaiva bhajāmyaham
mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ 4.11
11. yathā - Як ye - якія māṃ - да мяне pra padyante - прыходзяць, tān - тых tathā - так eva - сама aham - я bhajāmi - бажаю, ушаноўваю, mama - маёй vartmā - дарогай anu vartante - сьледуюць sarvaśaḥ - суцэльна, ўсе manuṣyāḥ - людзі, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна).
kāṃkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ
kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhir bhavati karmajā 4.12
12. kāṃkṣantaḥ - Прагныя siddhiṃ - посьпеху karmaṇāṃ - чынаў iha - тут yajante - абракаюць devatāḥ - боствам, kṣipraṃ - скора hi - бо mānuṣe - ў людзкім loke - сьвеце bhavati - ўзьнікае siddhiḥ - посьпех, jā - народжаны karma- з чыну.
cāturvarṇyaṃ mayā sṛṣṭaṃ guṇakarmavibhāgaśaḥ
tasya kartāram api māṃ viddhy akartāram avyayam 4.13
4.13 mayā - Мной sṛṣṭaṃ - створаны cāturvarṇyaṃ - чатыры станы, варн̣ы (бра̄гман̣ы, кшатрійі, ваіш́йі, шӯдры) vi-bhāgaśaḥ - паводле адпаведнасьці guṇa- кметаў, якасьцяў karma- і чыну, māṃ - мяне, api - хаця і tasya - іх kartāram - чыньніка, творцу, viddhi - ведай a-vyayam - нязьменным a-kartāram - нячыньнікам.
na māṃ karmāṇi limpanti na me karmaphale spṛhā
iti māṃ yo'bhijānāti karmabhir na sa badhyate 4.14
4.14 karmāṇi - Учынкі māṃ - мяне na - ня limpanti - пэцкаюць, плямяць, phale - плёну karma- чыну na - няма me - ў мяне spṛhā - прагі, yaḥ - хто māṃ - мяне iti - так abhi jānāti - пазнае, saḥ - той na - ня badhyate - вязьніцца karmabhiḥ - чынамі.
evaṃ jñātvā kṛtaṃ karma pūrvair api mumukṣubhiḥ
kuru karmaiva tasmāt tvaṃ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam 4.15
4.15 evaṃ - Так jñātvā - знаўшы, kṛtaṃ - быў чынены karma - чын api - і pūrvaiḥ - продкамі, mumukṣubhiḥ - якія жадалі вызваленьня, tasmāt - таму і tvaṃ - ты kuru - чыні karma - чын eva - менавіта, той самы, pūrvataraṃ - як раней kṛtam - быў чынены pūrvaiḥ - продкамі.
kiṃ karma kim akarmeti kavayopy atra mohitāḥ
tat te karma pravakṣyāmi yaj jñātvā mokṣyase'śubhāt 4.16
4.16 kiṃ - Што karma - чын? kim - Што a-karma - нячын? iti atra - тут api - нават kavayaḥ - паэты, рокі, мудрыя mohitāḥ - змануты, tat - той karma - чын te - табе pra vakṣyāmi - я паведаю, jñātvā - узнаўшы yat - які, mokṣyase - ты вызвалісься a-śubhāt - ад няшчасьця.
karmaṇo hy api boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ
akarmaṇaśca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ 4.17
4.17 hi - бо api - і karmaṇaḥ - чыну (тоества, змысел) boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме, зразуметы, ca - і boddhavyaṃ - мае быць знойдзены ў розуме vi-karmaṇaḥ - звычыну (тоества, змысел), a-karmaṇaḥ ca - і нячыну (тоества, змысел), паколькі gahanā - глыбокі, сукрыты gatiḥ - сьцег, рух karmaṇaḥ - чыну.
karmaṇy akarma yaḥ paśyed akarmaṇi ca karma yaḥ
sa buddhimān manuṣyeṣu sa yuktaḥ kṛtsnakarmakṛt 4.18
4.18 yaḥ - Хто paśyed - ўбачыць karmaṇi - у чыне a-karma - нячын, a-karmaṇi - і ў нячыне karma - чын, saḥ - той manuṣyeṣu - між людзей buddhimān - разумавіты, разумны, saḥ - той yuktaḥ - едны, задзіночаны, kṛt - чыньнік kṛtsna- поўнага, цэлага karma- чыну.
yasya sarve samārambhāḥ kāmasaṃkalpavarjitāḥ
jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tam āhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ 4.19
4.19 yasya - Чые sarve - ўсе sam-ā-rambhāḥ - пачынаньні varjitāḥ - пазбытыя saṃkalpa- намеру kāma- пажады, dagdha- чый спалены karmāṇaṃ - чын agni- агнём jñāna- знаньня, tam - таго āhuḥ - клічуць budhāḥ - разумныя paṇḍitaṃ - мудрым.
tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ nityatṛpto nirāśrayaḥ
karmaṇy abhipravṛttopi naiva kiṃcit karoti saḥ 4.20
4.20 tyaktvā - Пакінуўшы phala- плёну karma- чыну ā-saṅgaṃ - зьвязак, nitya- заўсёды tṛptaḥ - спатолены, nir-āśrayaḥ - безапорны, беззалежны, karmaṇi - у чыне api - нават abhi-pra-vṛttaḥ заняты, saḥ - ён eva - зусім na kiṃ cit - нічога ня karoti - чыніць.
nirāśīr yatacittātmā tyaktasarvaparigrahaḥ
śārīraṃ kevalaṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam 4.21
4.21 nir-āśīḥ - Бесспадзеўны, yata-citta-ātmā - сам суняўшы чуцьцё, tyakta- пакінуўшы sarva- усё pari-grahaḥ - зьбіраньне, набываньне, śārīraṃ - цялёсны karma - чын kevalaṃ - толькі kurvan - чынячы, na āpnoti - не атрымоўвае kilbiṣam - ганы.
yadṛcchālābhasaṃtuṣṭo dvandvātīto vimatsaraḥ
samaḥ siddhāv asiddhau ca kṛtvāpi na nibadhyate 4.22
4.22 yad-ṛcchā- Выпадковым lābha- дасягам saṃ-tuṣṭaḥ - здаволены, ati-itaḥ - пераўзыйшоўшы dvan-dva- двойства, vi-matsaraḥ - пазбыты зайзрасьці, samaḥ - аднакі, роўны, той самы siddhau - ў посьпеху a-siddhau ca - і няўдачы, na ni badhyate - ён ня вязьніцца, kṛtvā - чынячы api нават.
gatasaṅgasya muktasya jñānāvasthitacetasaḥ
yajñāyācarataḥ karma samagraṃ pravilīyate 4.23
4.23 gata- У пазбытага saṅgasya - зьвязку, muktasya - вольнага, cetasaḥ - чуваньне якога ava-sthita- ўсталена jñāna- ў знаньні, ā-carataḥ які дзейсьніць yajñāya -дзеля аброку, karma - чын pra vi līyate - расчыняецца samagraṃ - цалкам.
brahmārpaṇaṃ brahmahavir brahmāgnau brahmaṇā hutam
brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā 4.24
4.24 brahma-arpaṇaṃ - Брагман-бог, той, каму даецца аброк brahma-haviḥ - брагман-аброк, прысьвет brahma-agnau - у брагман-агонь brahmaṇā - брагманам hutam - абракаецца, brahma - брагман eva - толькі tena - тым gantavyaṃ - мае быць дасягнуты, sam-ā-dhinā - у каго ёсьць супадзеў, у каго супадае brahma- брагман karma- і чын.
daivam evāpare yajñaṃ yoginaḥ paryupāsate
brahmāgnāv apare yajñaṃ yajñenaivopajuvhati 4.25
4.25 eva - Гэтак a-pare - адны yoginaḥ - йоґіны daivam - прызначаны багом yajñaṃ - аброк pari upa āsate - шануюць удзелам, a-pare - іншыя brahma-agnau - ў брагман-агонь yajñaṃ - аброк yajñena - аброкам eva - менавіта upa juvhati - абракаюць.
śrotrādīnīndriyāṇy anye saṃyamāgniṣu juvhati
śabdādīn viṣayān anya indriyāgniṣu juvhati 4.26
4.26 śrotra- Слых ādīni - і іншыя indriyāṇi - здолі anye - іншыя juvhati - абракаюць agniṣu - на агнёх saṃ-yama- суйманьня, стрыманьня, śabda- гук ādīn - і іншыя vi-ṣayān - абсягі anye - іншыя juvhati - абракаюць indriya-agniṣu - на агнёх-здолях.
sarvāṇīndriyakarmāṇi prāṇakarmāṇi cāpare
ātmasaṃyamayogāgnau juvhati jñānadīpite 4.27
4.27 a-pare - Іншыя sarva- ўсе karmāṇi - чыны indriya- здоляў karmāṇi ca - і чыны prāṇa- дыхаў juvhati - абракаюць dīpite - у запалены jñāna- знаньнем agnau - агонь yoga- йоґі ātma-saṃyama- самасуняцьця, самаўладаньня.
dravyayajñās tapoyajñā yogayajñās tathāpare
svādhyāyajñānayajñāśca yatayaḥ saṃśitavratāḥ 4.28
4.28 tathā - Таксама (ёсьць) a-pare іншыя, yajñāḥ - аброк якіх dravya- рэч, yajñāḥ - аброк якіх tapaḥ- жарба, yajñāḥ - аброк якіх yoga- йоґа, yajñāḥ ca - і тыя, аброк якіх jñāna- знаньне sva-adhyāya- самаўзыходу, саманавучаньня, yatayaḥ - намагары vratāḥ - ў зароку saṃ-śita- стойкія, трывалыя.
apāne juvhati prāṇaṃ prāṇepānaṃ tathāpare
prāṇāpānagatī ruddhvā prāṇāyāmaparāyaṇāḥ 4.29
4.29 tathā - Таксама a-pare - Іншыя juvhati - абракаюць apa-āne - на выдыху pra-āṇaṃ - ўдых, pra-āṇe - на ўдыху apa-ānaṃ - выдых, ruddhvā - спыніўшы, стрымаўшы apa-āna- выдыху pra-āṇa- і ўдыху gatī - рухі, para-āyaṇāḥ - вышняя цэль якіх ā-yāma- стрыманьне prāṇa- дыху.
apare niyatāhārāḥ prāṇān prāṇeṣu juvhati
sarvepy ete yajñavido yajñakṣapitakalmaṣāḥ 4.30
4.30 a-pare - Іншыя, ni-yata- суняўшы, абмежаваўшы ā-hārāḥ - ежу, здаволю, pra-āṇān - дыхі juvhati - абракаюць pra-āṇeṣu - у дыхі, api - і sarve - усе ete - яны - vidaḥ - веднікі yajña- аброку, kalmaṣāḥ - ганы якіх kṣapita- зьнішчаны yajña- аброкам.
yajñaśiṣṭāmṛtabhujo yānti brahma sanātanam
nāyaṃ lokosty ayajñasya kutonyaḥ kurusattama 4.31
4.31 bhujaḥ - Хто есьць a-mṛta- нясьмерце śiṣṭa- астачы yajña- аброку, yānti - рушаць sanātanam - да вечнага brahma - брагмана; ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет na asti - ня ёсьць a-yajñasya - для неаброчнага, kutaḥ - адкуль anyaḥ - іншы, sattama - о найісьцейшы, найлепшы kuru- дзедзіч Куру (Ардж́уна)?
evaṃ bahuvidhā yajñā vitatā brahmaṇo mukhe
karmajān viddhi tān sarvān evaṃ jñātvā vimokṣyase 4.32
4.32 evaṃ - Так bahu-vidhāḥ - мнагастайныя yajñāḥ - аброкі vi-tatāḥ - распасьцёртыя, прасьцягнутыя mukhe - перад ротам brahmaṇaḥ - брагмана, tān - іх sarvān - усе jān - з чыну karma- ўзьніклымі viddhi - ведай, evaṃ - так jñātvā - спазнаўшы, vi mokṣyase - вызвалісься, дасягнеш волі.
śreyān dravyamayād yajñāj jñānayajñaḥ paraṃtapa
sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate 4.33
4.33 śreyān - Лепш dravya-mayād - ад рэчыўнага yajñād - аброку yajñaḥ - аброк jñāna- знаньня, paraṃ-tapa - о Ворагаў пекла (Ардж́уна), sarvaṃ - увесь karma - чын ā-khilaṃ суцэльна, pārtha - о сыне Пр̣тхі, pari sam āpyate - асягаецца цалкам jñāne - у знаньні.
tad viddhi praṇipātena paripraśnena sevayā
upadekṣyanti te jñānaṃ jñāninas tattvadarśinaḥ 4.34
4.34 tad - Тое viddhi - ўведай pra-ṇi-pātena - паклонам, дападаньнем, pari-praśnena - роспытам sevayā - і служэньнем, te - табе upa dekṣyanti - ўкажуць jñānaṃ - знаньне jñāninaḥ - знаўцы, tattva-darśinaḥ - тоества-зорцы, якія бачаць тоества, істоту.
yaj jñātvā na punar moham evaṃ yāsyasi pāṇḍava
yena bhūtāny aśeṣeṇa drakṣyasy ātmany atho mayi 4.35
4.35 Yat - якое jñātvā - узнаўшы, punaḥ больш evaṃ - так na yāsyasi - ты ня ўвойдзеш moham - у зман, pāṇḍava - о сыне Па̄нду (Ардж́уна), yena - якім a-śeṣeṇa - без астачы bhūtāni - быты drakṣyasi - ты ўбачыш ātmani - у сабе, atha u - а таксама mayi - ўва мне.
api ced asi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpakṛttamaḥ
sarvaṃ jñānaplavenaiva vṛjinaṃ saṃtariṣyasi 4.36
4.36 api - І нават api - калі asi - ты ёсьць pāpebhyaḥ - з грэшных sarvebhyaḥ - усіх pāpa-kṛttamaḥ - найгрэхачынны, найбольшы грэшнік, eva - менавіта plavena - чоўнам jñāna- знаньня sarvaṃ - ўсю vṛjinaṃ - аблуду, ліха saṃ tariṣyasi - ты перасячэш.
yathaidhāṃsi samiddhognir bhasmasāt kuruterjuna
jñānāgniḥ sarvakarmāṇi bhasmasāt kurute tathā 4.37
4.37 yathā - Як sam-iddhaḥ запалены agniḥ - агонь bhasmasāt - у попел kurute - ператварае edhāṃsi - дровы, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, tathā - так agniḥ - агонь jñāna- знаньня sarva- ўсе karmāṇi - чыны kurute - ператварае bhasmasāt - ў попел.
na hi jñānena sadṛśaṃ pavitram iha vidyate
tat svayaṃ yogasaṃsiddhaḥ kālenātmani vindati 4.38
4.38 hi - Бо jñānena - да знаньня sadṛśaṃ - падобнага iha - тут na vidyate - няма pavitram - ачышчальніка, tat - яго svayaṃ - сам, saṃ-siddhaḥ - дасягнуўшы yoga- йоґі, kālena- зь цягам часу ātmani - ў сабе vindati - знаходзіць.
śraddhāvāṃl labhate jñānaṃ tatparaḥ saṃyatendriyaḥ
jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntim acireṇādhigacchati 4.39
4.39 śraddhāvān - Веравіты, які мае веру labhate - атрымлівае, дасягае jñānaṃ - знаньня, tatparaḥ - тагацэльны, Тое цэль якога, saṃyata- суняўшы indriyaḥ - здолі; labdhvā - атрымаўшы jñānaṃ - знаньне, a-cireṇa - скора parāṃ - ў вышэйшы śāntim - спакой adhi gacchati - ён узыходзіць.
ajñaś cāśraddadhānaśca saṃśayātmā vinaśyati
nāyaṃ lokosti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ 4.40
4.40 a-jñaḥ І нязнаўца a-śraddadhānaḥ ca - і нявернік, saṃśaya-ātmā - самасумнеўны vi naśyati - гіне, na - ня ayaṃ - гэты lokaḥ - сьвет, na - ані paraḥ - вышні, na - ані sukhaṃ - шчасьце saṃśaya-ātmanaḥ - для самасумнеўнага.
yogasaṃnyastakarmāṇaṃ jñānasaṃchinnasaṃśayam
ātmavantaṃ na karmāṇi nibadhnanti dhanaṃjaya 4.41
4.41 saṃ-nyasta- Які адрок karmāṇaṃ - чын yoga- йоґай, saṃ-chinna- які адсек jñāna- знаньнем saṃ-śayam - сумневы, таго ātmavantaṃ - самавітага, самаўладнага karmāṇi - чыны, учынкі na - ня ni badhnanti - вязьняць, dhanaṃ-jaya - о Скарба-зваёўца (Ардж́уна).
tasmād ajñānasambhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ
chittvainaṃ saṃśayaṃ yogam ātiṣṭhottiṣṭha bhārata 4.42
4.42 tasmād - Таму sam-bhūtaṃ - узбыты, ўзьніклы a-jñāna- зь нязнаньня hṛt-sthaṃ - стойны ў сэрцы enaṃ - гэны saṃ-śayaṃ - сумнеў chittvā - сьсекшы asinā - мячом jñāna- знаньня ātmanaḥ - сябе, yogam - у йоґу ā tiṣṭha - устань, ut tiṣṭha - узнож, паўстань, bhārata - о нашчадак Бгараты.
OṂ tatsaditi śrīmad bhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṁ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṁvāde brahmārpaṇayogo nāma caturtho'dhyāyaḥ
ОМ ТАТ САТ
такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, велічных упанішадах, брагма-ведзі, йоґа-наставе, у сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны чацьверты ўзыход на імя "Йоґа брагма-аброку".
Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.
No comments:
Post a Comment