Nov 27, 2011

Кружало

калі сьвет патанае ў бяздонным віры
хай прачнецца ўладар пасярод кружала
белай поўняй успыхнуўшы ў белай начы
пераліецца кубкам нясьмерця за край
залатым вадаспадам жаданьня быцьця
з кожнай кроплі раджаючы новы сусьвет
каб убачыць сябе з соцень тысяч вачэй
і абняць сябе сотнямі тысячаў рук
каб забыць сябе сотнямі тысячаў сноў
узгадаўшы сябе, перабольшыць сябе

Nov 23, 2011

Страчана і знойдзена

Аповесьць пра праяву сьвету разгортваецца вакол "страчанага і знойдзенага". Першай дзеяй зьяўляецца суcтрэча і міг пазнаваньня, што вяртае позірк у перагляд былога, а затым зноў адбываецца ў канцы.

Героі пастылага і нуднага жыцьця, каханкі, ці кола сяброў, або баявая сэкта, ці ўсё разам узятае, расстаюцца дзеля пошуку новага,  і сустракаюцца зноў незнаёмымі, забываюць сябе, каб сябе ўзгадаць. Гэта аповесьць пра тое, як узьнікае новае з абмежаваньня поўнага, пра тое, як новае ўвогуле стаецца магчымым, пра забыцьцё і ўзгад, пра гульню ўвогуле.

Раўналежна разгортваецца іншы аповед, працінаючы першы як уток аснову. Кола багоў у выраі ад няма чаго рабіць ці разнастайнасьці дзеля, вырашае пагуляць у людзей, сьмяротных, прыдумляе сюжэт і ўвасабляецца, прыкладам, у баявую сэкту, ці каханкаў, ці кола кансэрватыўных рэвалюцыянэраў, аб'яднаных дзеля апошняга перавароту. І згубіўшы памяць пра сваю несьмяротнасьць, з пакутна-асалодным самаадданьнем яны граюць свае ролі, парушаючы ўсе дамоўленыя правілы.

Героі сустракаюцца ў часе апошняй бітвы, на парозе новага дзіўнага сьвету, якому адылі ненаканавана ўвогуле быць, пазнаюць адно аднаго, забытае ўзгадваецца ўсё разам, і ў гэты міг з таго самага стаецца яшчэ болей. Тое самае вяртаецца паўнатой, але забытае і ўзгаданае дадаецца да паўнаты. Паўната перапаўняецца і пераўзыходзіць сябе.

І тут багі прачынаюцца. Гэты міг прачыну - пазнаваньня іншых і пазнаваньня сябе, сама-яднаньня, перапаўненьня і пераліцьця праз край - верхаваньне, самая іста аповесьці.

Адзінае і поўнае расстаецца з сабой, стаецца ўсім і забывае сябе, зноў з сабой сустракаецца, і пазнаўшы сябе, стаецца яшчэ большым, пераліваючыся праз свой край. Чуйнае (cit) знаходзіць сябе існым (sat). Існае і чуйнае супадае шчасным (ānanda).

matsthāni sarvabhūtāni - "Ува мне стаяць усе быты..." (Бгаґавад-Ґі̄та̄ 9.4) na ca matsthāni bhūtāni - "І не ўва мне ўсе быты" (Бгаґавад-Ґі̄та̄ 9.5). Сьпярша прамаўляецца сказ, які пасьля цалкам адмаўляецца. Сьцьверджаньне ставіцца і здымаецца. Колькі было, гэтулькі павінна было б і застацца, але насамрэч стаецца болей. Дадаецца трэцяе выказваньне, што не магло бы быць выказана інакш.

Тое, што здаецца дадатным, быцьцём, праявай, сьцьверджаньнем, гісторыяй, для першаснай паўнаты, існага зьяўляецца адмоўем, яе зьмяншэньнем, яго забыцьцём. І тое, што для праявы і быцьця зьяўляецца адмоўем, канцом і росчынам, для паўнаты існага зьяўляецца станоўем, яе вяртаньнем. Але вяртаецца больш, чым было аднята. Дадаецца трэцяе, раней непрысутнае.

Слова brahman утвараецца з пратвору bṛh, што мае два асноўныя змыслы - расьці (vṛddhau) і мовіць (śabde). Мова пульсуе сьцьвярджэньнем і адмаўленьнем, і ўсякі раз толькі ўзрастае гэтым.

pūrṇam adaḥ pūrṇam idaṃ pūrṇāt pūrṇam udacyate, pūrṇasya pūrṇam ādāya pūrṇam evāvaśiṣyate - "Поўнае тое, поўнае гэтае, ад поўнага  поўнае паходзіць, ад поўнага поўнае адняўшы, поўнае яшчэ і застаецца" (Бр̣гада̄ран̣йака-упанішад 5.1.1) З паўнаты існага выяўляецца паўната бытнага, і калі паўната бытнага вяртаецца ў паўнату існага, яшчэ адна паўната дадаецца. Трэйці вымер, што ствараецца выпраявай дадаецца да першага, калі другі здымаецца. Паўната можа толькі поўніцца, бо спыненая паўната ўжо ня поўная, абмежаваная сваім спынам. Паўната можа быць толькі дзейнай, актыўнай паўнатой, пульсуючай паўнатой самаявы. Вечнае вяртаньне - гэта вяртаньне ня толькі таго самага, але яшчэ большага.


Nov 8, 2011

Багавітава Песьня, дзясяты ўзыход

Дзясяты ўзыход

Сьвяты Багавіт прамовіў:
Слухай болей, магутнарукі, маё навышняе слова,
якое табе, дарагому, я з добрае волі прамоўлю. |1|
Выток мой ня ведаюць лікі багоў і вялікія рушы,
бо я ўсіх багоў пачатак і рушаў вялікіх суцэльна. |2|
Няроджаным і беспачатным мяне панам вялікім сусьвету,
хто ведае, той між сьмяротных бязблудны збаўляецца ганаў. |3|
Розум, знаньне, нязман, спакой, цярпеньне, ісьціна, стрымнасьць,
асалода, пакута, ўзбыцьцё, зьнябытак, страх і бясстрашша, |4|
бязвада, здаволя, аднакасьць, жар і дар, няслаўе і слава:
разнастайныя бытаў бываньні зь мяне менавіта ўзьнікаюць. |5|
Сем рушаў вялікіх, чацьвёра продкаў, Ману таксама
зь мяне ўзьніклыя, роджаны мыслам, зь іх гэтыя ў сьвеце нашчадкі. |6|
Які тоеснае ведае гэту маю выпраяву і еднасьць,
той непарушнаю йоґай зьяднаны, няма тут сумневу. |7|
Я ўсяго чыста пачатак, зь мяне ўсё чыста паходзіць -
абуджаны гэтак бажае мяне, быцьцём адпаведны.|8|
Чуцьце, дух у мяне скіраваўшы, адзін аднаго абуджэньнем,
мяне вечнага апавяданьнем, яны здаволены й шчасны. |9|
Ім, едным заўсёды, якія мяне дзеля любові бажаюць,
я даю тую розуму йоґу, да мяне якою прыходзяць. |10|
Я дзеля спагады ім цемру, зь нязнаньня ўзьніклую, нішчу,
зьзярным сьветачам знаньня ў самабыцьці паўстаўшы. |11|

Ардж́уна прамовіў:
Вышні брагмане, доме навышні, асьветнік навышні, пане,
Духам вечным сьвятым, паўсюдным, ненароджаным першабогам, |12|
завуць цябе ўсе чыста рушы, і бог-руш На̄рада таксама,
Асіта, Дэвала, Вйа̄са, і сам ты мне гэта гаворыш. |13|
Я ўважаю ўсё гэта за праўду, што мне кажаш ты, Кеш́і-забойца,
ды выявы тваёй, Багавіту, ні багі ня знаюць, ні бесы. |14|
Адно сам сабою сябе ты ведаеш, Духу навышні,
пане бытаў, бытаў узбаўча, бог багоў і бацька сусьвету. |15|
Без астачы ты маеш мне мовіць, бо дзівосны самапраявы,
выпраявамі гэтыя сьветы прасягшы якімі, ты ісьніш. |16|
Як мне ўведаць цябе, яднару, пра цябе заўсёднай развагай,
якімі быцьцямі мною, Багавіту, ты можаш быць змысны? |17|
Сваю выпраяву і йоґу прасьцяжна, люду ўзрушэньне,
мне апавядзі яшчэ болей, няма мне спатолі нясьмерцем. |18|

Сьвяты Багавіт прамовіў:
Але, распавяду я табе, бо дзівосны самапраявы,
збольшага, Куру найлепшы - канцу прасьцяг мой ня мае. |19|
Я - сам, пане сьненьня, існы ў сэрцы ўсіх чыста бытаў,
я пачатак, сярэдзіна бытаў, і я іх канец таксама. |20|
Я Вішн̣у нашчадкаў Адіті, я сьветачаў зьзярнае сонца,
я Марі̄чі вятроў, я есьмі месяц сузор’яў. |21|
Я Са̄ма-веда ведаў, багоў я ўзьначальнік Індра,
я мысел здоляў, сын Кунті̄, я есьмі бытаў чуваньне. |22|
Я Міратворца Рудраў, пан скарбаў якша-ракшасаў,
я есьмі Асьветнік Васу, я верхавітых 
Меру. |23|
Мяне сьвятароў галавою, Па̄ртха, ведай Панам малітвы,
я ваяводаў Сканда, я акіян вадаёмаў. |24|
Я Бгр̣ґу вялікіх рушаў, я моваў сугук адзіны,
я шэпту аброк аброкаў, я Зімавіт станавітых. |25|
Я Аш́ваттха ўсіх дрэваў, На̄рада я боскіх рушаў,
ґандгарваў я Чітраратха, зьвершнікаў моўкнік Капіла. |26|
Мяне Вышаславам коней, зь нясьмерця паўсталым ведай,
Айраватам сланоў уладарных, людзей - людзей абаронцам. |27|
Я вадж́ра зброяў, кароваў я есьмі карова жаданьняў,
я продак Каханьне, зьмеяў я нашчадак Васукі. |28|
Я есьмі цмокаў Бясконцы, я вадзяных Варун̣а,
продкаў я Арйаман, я асяжнікаў Йама. |29|
Прагла̄да нашчадкаў Діті, верамя я зьлічальных,
зьвяроў - уладар жывёлаў, я Вайнатэйа крылатых. |30|
Я ачышчальных вецер, я есьмі ўзброеных Ра̄ма,
акула морскіх пачвараў, нашчадніца Дж́агну - плыняў. |31|
Я пачатак, канец стварэньняў, сярэдзіна я гэтаксама,
я ўведа прасамасьці ўведаў, я, Ардж́уна, мова прамоўцаў. |32|
Я есьмі гук “а” прагукаў, я “пара” словаскладаньня,
я есьмі час несупынны, дзяржаўца я ўсюдытвары. |33|
Я ўсеад’емная сьмерць, будучых я ўзбываньне,
слава, мова, жонак краса, памяць, розум, адвага, спагада, |34|
Я Высокі напеў напеваў, я Ґайатрі̄ памераў,
месяцаў я Марґаш́і̄рша, вясна верамёнаў году. |35|
Я ў косткі гульня падманных, я яскравітых яскрасьць,
я перамога, рашучасьць, я есьмі істота істотных. |36|
Роду Вр̣шн̣і я Ва̄судэва, сыноў Па̄н̣д̣у - Скарбазваёўца,
я ёсьмі моўкнікаў Вйа̄са, празорцаў - Уш́анас празорца. |37|
Я пакараньне карных, пераможных я правадырства,
я, Ардж́уна, моўча тайнаў, я знанявітаў знаньне. |38|
І што ёсьць семя ўсіх бытаў, тое, Ардж́уна, я гэтаксама,
няма рушна-нярушнага быту, які быў бы мяне пазбыты. |39|
Няма канца маім дзіўным выпраявам, ворагаў пекла,
гэты ж моўлены мной дзеля ўзору табе прасьцяг выпраявы. |40|
І якіх ні было бы істотаў, выпраяўных, сьвятых, вялікіх,
разумей іх усіх як узбытых са зьзяньня майго часьцінкі. |41|
Але што табе са спазнаньня, Ардж́уна, гэтага мноства,
сьцьвердзіўшы ўвесь гэты сьвет адной часткай сябе, стаю я. |42|

ОМ ТАТ САТ
такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, сьвятых упанішадах, брагма-ведзі, йоґа-наставе, сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны дзясяты ўзыход на імя "Йоґа выпраявы".

Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.

Бгаґавад-Ґі̄та, дзясяты ўзыход, паслоўны пераклад

atha daśamo’dhyāyaḥ
Дзясяты ўзыход

śrībhagavān uvāca
bhūya eva mahābāho śṛṇu me paramaṃ vacaḥ
yat te’haṃ prīyamāṇāya vakṣyāmi hitakāmyayā 10.1

śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
10.1 śṛṇu - Слухай eva - і bhūyaḥ - больш, зноў, mahā-bāho - о магутнарукі, me - маё paramaṃ - навышняе vacaḥ - слова, yat - якое te - табе, prīyamāṇāya - любаму, дарагому, ahaṃ - я vakṣyāmi - скажу kāmyayā - з жаданьня hita- дабра, добрай волі.

na me viduḥ suragaṇāḥ prabhavaṃ na maharṣayaḥ
aham ādir hi devānāṃ maharṣīṇāṃ ca sarvaśaḥ 10.2

10.2 na - Ня viduḥ - ведаюць me - мой prabhavaṃ - выток, пачатак gaṇāḥ - лікі, мноствы sura- багоў, na - ні maha-rṣayaḥ - вялікія рушы, hi - бо aham - я ādir - пачатак devānāṃ - багоў, ca - і maha-rṣīṇāṃ - вялікіх рушаў sarvaśaḥ - усіх, суцэльна.

yo mām ajam anādiṃ ca vetti lokamaheśvaram
asaṃmūḍhaḥ sa martyeṣu sarvapāpaiḥ pramucyate 10.3

10.3 yo - Хто vetti  - ведае mām - мяне a-jam - ненароджаным ca - і an-ādiṃ - беспачатковым mahā- вялікім īśvaram - панам, уладаром loka- сьвету, saḥ - той martyeṣu - між сьмяротных a-saṃ-mūḍhaḥ - неаблудны, збыты зману, pra mucyate - вызваляецца sarva- ад усіх pāpaiḥ - ганаў.

buddhir jñānam asaṃmohaḥ kṣamā satyaṃ damaḥ śamaḥ
sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo’bhāvo bhayaṃ cābhayam eva ca 10.4

10.4 buddhiḥ - Разуменьне, jñānam - знаньне, a-saṃ-mohaḥ - нязман, неаблуда, kṣamā - цярпеньне, прабачэньне, satyaṃ - ісьціна, damaḥ - стрымнасьць, śamaḥ - спакой, sukhaṃ - асалода, duḥkhaṃ - пакута, bhavaḥ - узбыцьцё, узьніканьне a-bhāvaḥ - зьнебыцьцё, зьніканьне, ca - і bhayaṃ - страх, eva ca - а таксама a-bhayam - бясстрашша,

ahiṃsā samatā tuṣṭis tapo dānaṃ yaśoyaśaḥ
bhavanti bhāvā bhūtānāṃ matta eva pṛthagvidhāḥ 10.5

10.5 a-hiṃsā - бязвада, samatā - аднакасьць, роўнасьць, tuṣṭiḥ - здаволя, tapaḥ - жар, dānaṃ - дар, yaśaḥ - слава, a-yaśaḥ - няслаўе: mattaḥ - зь мяне eva - менавіта bhavanti - бываюць, узьнікаюць pṛthag-vidhāḥ разнастайныя bhūtānāṃ - бытаў bhāvāḥ - быцьці, бываньні.

maharṣayaḥ sapta pūrve catvāro manavas tathā
madbhāvā mānasā jātā yeṣāṃ loka imāḥ prajāḥ 10.6

10.6 sapta - Сямёра maha-rṣayaḥ - вялікіх рушаў, catvāraḥ - чацьвёра pūrve - продкаў (чатыры сыны Брагмы - Санака, Сана, Санаткума̄ра, Сана̄нанда), tathā - а таксама manavaḥ - Ману (продкі людзей), mad- зь мяні bhāvāḥ - узьніклыя, mānasā - мыслам jātāḥ - народжаныя, yeṣāṃ - ад якіх loke - у сьвеце imāḥ - гэтыя pra-jāḥ - нашчадкі.

etāṃ vibhūtiṃ yogaṃ ca mama yo vetti tattvataḥ
so’vikampena yogena yujyate nātra saṃśayaḥ 10.7

10.7 yaḥ - Які vetti - ведае tattvataḥ - тоесна, паводле тоества etāṃ - гэтую mama - маю vi-bhūtiṃ - выпраяву, вы-быцьцё, рас-паўсюд, ca - і yogaṃ - йоґу, еднасьць, saḥ - той a-vikampena - непарушнай yogena - йоґай yujyate - яднаецца, na - няма atra - тут saṃ-śayaḥ - сумневу.

ahaṃ sarvasya prabhavo mattaḥ sarvaṃ pravartate
iti matvā bhajante māṃ budhā bhāvasamanvitāḥ 10.8

10.8 ahaṃ - Я prabhavaḥ - пачатак, выток sarvasya - усяго, mattaḥ - зь мяне pra vartate - пачынаецца, паходзіць sarvaṃ - усё, iti - так matvā - думаючы, māṃ - мяне bhajante - бажаюць budhāḥ - разумныя, абуджаныя, sam-anv-itāḥ - пасьлядоўныя, адпаведныя bhāva- быцьцём.

maccittā madgataprāṇā bodhayantaḥ parasparam
kathayantaśca māṃ nityaṃ tuṣyanti ca ramanti ca 10.9

10.9 mat- У мне cittāḥ - чуцьцё скіраваўшы, mad- у мяне gata-prāṇāḥ - скіраваўшы дух, bodhayantaḥ - абуджаючы paras-param - адно аднаго, ca - і kathayantaḥ - распавядаючы māṃ - пра мяне, nityaṃ - вечнага, яны ca - і tuṣyanti - радуюцца, здавальняюцца ca - і ramanti - цешацца, перажываюць шчасьце.

teṣāṃ satatayuktānāṃ bhajatāṃ prītipūrvakam
dadāmi buddhiyogaṃ taṃ yena mām upayānti te 10.10

10.10 teṣāṃ - Іх, satata- заўжды, станоўна yuktānāṃ - едных, bhajatāṃ - якія бажаюць prīti-pūrvakam - зь любоўю, дзеля любові, dadāmi - я даю taṃ - тую yogaṃ - йоґу buddhi- розуму, yena - якой te - яны mām - да мяне upa yānti - прыходзяць.

teṣām evānukampārtham aham ajñānajaṃ tamaḥ
nāśayāmy ātmabhāvastho jñānadīpena bhāsvatā 10.11

10.11 artham - Дзеля anu-kampā- спагады teṣām - ім tamaḥ - цемру, jaṃ - народжаную a-jñāna- зь нязнаньня, aham - я, sthaḥ - стоячы, ātma-bhāva- у самабыцьці, у быцьці сябе, nāśayāmi - зьнішчаю, bhāsvatā - зьзярным dīpena - сьветачам jñāna- знаньня.

arjuna uvāca
paraṃ brahma paraṃ dhāma pavitraṃ paramaṃ bhavān
puruṣaṃ śāśvataṃ divyam ādidevam ajaṃ vibhum 10.12

arjuna - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
10.12 paraṃ - О навышні brahma - брагмане, dhāma - о доме paraṃ - вышні, pavitraṃ - ачышчальнік, асьветнік paramaṃ - навышні, bhavān - пане, puruṣaṃ - Духам śāśvataṃ - вечным divyam - сьвятым, ādi-devam - першабогам, богам пачатку, a-jaṃ - няроджаным vi-bhum - паўсюдным,

āhus tvām ṛṣayaḥ sarve devarṣir nāradas tathā
asito devalo vyāsaḥ svayaṃ caiva bravīṣi me 10.13

10.13 āhuḥ - завуць tvām - цябе sarve - ўсе ṛṣayaḥ - рушы, deva-rṣiḥ - бог-руш nāradaḥ На̄рада tathā - таксама, asitaḥ - Асіта, devalaḥ - Дэвала, vyāsaḥ - Вйа̄са, ca eva - а таксама svayaṃ - ты сам me - мне bravīṣi - гаворыш.

sarvam etad ṛtaṃ manye yan māṃ vadasi keśava
na hi te bhagavan vyaktiṃ vidur devā na dānavāḥ 10.14

10.14 sarvam - Усё etad - гэта manye - я ўважаю ṛtaṃ - за праўду, yan - што vadasi - ты кажаш māṃ - мне, keśava - о Кеш́і-забойца (Кр̣шн̣а), hi - але vyaktiṃ - выявы te - тваёй, bhagavan - Багавіту, na - ня viduḥ - ведаюць devāḥ - ні багі, na - ні dānavāḥ - бесы, да̄навы.

svayam evātmanātmānaṃ vettha tvaṃ puruṣottama
bhūtabhāvana bhūteśa devadeva jagatpate 10.15

10.15 eva - Толькі svayam - сам ātmānaṃ - сябе ātmanā - сабой tvaṃ - ты vettha - ведаеш, puruṣa- о Духу, чалавек uttama - навышні, bhāvana - узбаўча bhūta- бытаў, īśa - пан, уладар bhūta- бытаў, deva - бог deva- багоў, pate - бацька, пане jagat - сусьвету.

vaktum arhasy aśeṣeṇa divyā hy ātmavibhūtayaḥ
yābhir vibhūtibhir lokān imāṃs tvaṃ vyāpya tiṣṭhasi 10.16

10.16 a-śeṣeṇa - Без астачы arhasi - ты маеш vaktum - мовіць, hi - бо divyā - дзіўныя, сьвятыя, боскія vi-bhūtayaḥ - выпраявы ātma- сябе, самапраявы, yābhiḥ - якімі vi-bhūtibhir - выпраявамі, вы-быцьцямі vyāpya - прасягнуўшы imān - гэтыя lokān - сьветы, tvaṃ - ты tiṣṭhasi - стаіш, ісьніш.

kathaṃ vidyām ahaṃ yogiṃs tvāṃ sadā paricintayan
keṣu keṣu ca bhāveṣu cintyosi bhagavan mayā 10.17

10.17 kathaṃ - Як ahaṃ - я vidyām - уведацьму, магу ўведаць, yogin - о яднару,  tvāṃ - на табе sadā - заўжды pari-cintayan - засяроджваючыся, разважаючы, ca - і keṣu keṣu - у якіх bhāveṣu - быцьцях asi cintyaḥ - ты ёсьць змысны, можаш быць змысны mayā - мной, bhagavan - Багавіту?

vistareṇātmano yogaṃ vibhūtiṃ ca janārdana
bhūyaḥ kathaya tṛptir hi śṛṇvato nāsti me’mṛtam 10.18

10.18 kathaya - Распавядзі bhūyaḥ - яшчэ больш vistareṇa - прасьцяжна, прасторна, падрабязна ātmanaḥ - сябе, сваю yogaṃ - йоґу, еднасьць ca - і vi-bhūtiṃ - выпраяву, выбыцьцё, janārdana - о Ўзрух людзей, hi - бо na asti - няма tṛptiḥ - спатолі me - мне, śṛṇvataḥ - які слухае a-mṛtam - нясьмерце.

śrībhagavān uvāca
hanta te kathayiṣyāmi divyā hy ātmavibhūtayaḥ
prādhānyataḥ kuruśreṣṭha nāsty anto vistarasya me 10.19

śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
10.19 hanta - Але, добра, kathayiṣyāmi - я распавяду te - табе, hi - бо divyāḥ - дзіўныя, сьвятыя, боскія vi-bhūtayaḥ - выпраявы ātma- сябе, самапраявы, prādhānyataḥ - збольшага, kuru-śreṣṭha - найлепшы родзіч Куру, na asti - няма antaḥ - канца me - майму vi-starasya - прасьцягу, прастору.

aham ātmā guḍākeśa sarvabhūtāśayasthitaḥ
aham ādiśca madhyaṃ ca bhūtānām anta eva ca 10.20

10.20 aham - Я ātmā - сам, guḍākā-īśa - о Пане сьненьня (Ардж́уна), sthitaḥ - які стаіць, ісьніць ā-śaya - у сэрцы sarva- - ўсіх bhūta- бытаў, aham - я ca - і ādiḥ - пачатак, ca - і madhyaṃ - сярэдзіна bhūtānām - бытаў eva ca - а таксама antaḥ - канец.

ādityānām ahaṃ viṣṇur jyotiṣāṃ ravir aṃśumān
marīcir marutām asmi nakṣatrāṇām ahaṃ śaśī 10.21

10.21 ahaṃ - Я viṣṇuḥ - Вішн̣у (усюдыісны) ādityānām - А̄дітйаў, нашчадкаў Адіті, aṃśumān - прамяністае, зьзярнае raviḥ - cонца jyotiṣāṃ - сьветачаў, asmi - я есьмі marīciḥ - Марі̄чі (правадыр Марутаў) marutām - вятроў, Марутаў, ahaṃ - Я śaśī - месяц nakṣatrāṇām - сузор’яў.

vedānāṃ sāmavedosmi devānām asmi vāsavaḥ
indriyāṇāṃ manaścāsmi bhūtānām asmi cetanā 10.22

10.22 asmi - Я есьмі sāma-vedaḥ - Cа̄ма-веда, веда сьпеваў vedānāṃ - ведаў, asmi - я есьмі vāsavaḥ - Індра, правадыр Васу devānām - багоў, ca - і asmi - я есьмі manaḥ - мысел indriyāṇāṃ - здоляў, asmi - я есьмі cetanā - чуваньне bhūtānām - бытаў.

rudrāṇāṃ śaṃkaraścāsmi vitteśo yakṣarakṣasām
vasūnāṃ pāvakaścāsmi meruḥ śikhariṇām aham 10.23

10.23 ca - І asmi - я есьмі śaṃ-karaḥ - Міратворца (Ш́іва) rudrāṇāṃ - Рудраў, īśaḥ - пан, уладар vitta- скарбаў, багацьцяў (Кубера) yakṣa- якшаў, духаў rakṣasām - і ракшасаў, чортаў, ca - і asmi - я есьмі pāvakaḥ - Асьветнік, Агонь vasūnāṃ - Добрых, Васу, aham - я meruḥ - Меру (сьвятарная гара) śikhariṇām - верхавітых, гораў.

purodhasāṃ ca mukhyaṃ māṃ viddhi pārtha bṛhaspatim
senānīnām ahaṃ skandaḥ sarasām asmi sāgaraḥ 10.24

10.24 ca - І viddhi - ведай māṃ - мяне, pārtha - о сыне Пр̣тхі, mukhyaṃ - галавой puro-dhasāṃ - узначальнікаў, сьвятароў, bṛhas-patim - Панам слова, Бр̣гаспаті, ahaṃ - я senā-nīnām - ваяводаў skandaḥ - Сканда (ваявода багоў), asmi - я есьмі sāgaraḥ - акіян sarasām - вадаёмаў.

maharṣīṇāṃ bhṛgur ahaṃ girām asmy ekam akṣaram
yajñānāṃ japayajñosmi sthāvarāṇāṃ himālayaḥ 10.25

10.25 ahaṃ - Я bhṛguḥ - Бгр̣ґу maha-rṣīṇāṃ - вялікіх рушаў, asmi - я есьмі ekam - адзіны akṣaram - сугук, склад ОМ girām - моваў, asmi - я есьмі yajñaḥ - аброк japa- шэпту yajñānāṃ - аброкаў, himālayaḥ - Сяліба зімы, Зімават sthāvarāṇāṃ - станавітых, непарушных.

aśvatthaḥ sarvavṛkṣāṇāṃ devarṣīṇāṃ ca nāradaḥ
gandharvāṇāṃ citrarathaḥ siddhānāṃ kapilo muniḥ 10.26

10.26 aśvatthaḥ - Аш́ваттха (“̇канавязь”) sarva- ўсіх vṛkṣāṇāṃ - дрэваў, ca - і nāradaḥ - На̄рада deva-rṣīṇāṃ - багоў-рушаў, gandharvāṇāṃ - ґандгарваў, нябесных гудзьбітаў - citra-rathaḥ - Чітраратха (“Яркавозны”, князь ґандгарваў), muniḥ - моўкнік kapilaḥ - Капіла siddhānāṃ - зьвершнікаў.

uccaiḥśravasam aśvānāṃ viddhi mām amṛtodbhavam
airāvataṃ gajendrāṇāṃ narāṇāṃ ca narādhipam 10.27

10.27 mām - Мяне viddhi - ведай uccaiḥ-śravasam - Вышаславам (нябёсным канём) aśvānāṃ - коней, ud-bhavam - узбытым, узьніклым a-mṛta- зь нясьмерця, airāvataṃ - Аіраватам indrāṇāṃ - уладароў gaja- сланоў, ca - і narāṇāṃ - людзей nara- людзей adhi-pam - абаронцам.

āyudhānām ahaṃ vajraṃ dhenūnām asmi kāmadhuk
prajanaścāsmi kandarpaḥ sarpāṇām asmi vāsukiḥ 10.28

10.28 ahaṃ - Я vajraṃ - ваджра, пярун ā-yudhānām - зброяў, asmi - я есьмі dhenūnām - кароваў kāma-dhuk - карова жаданьняў (“зь якой дояць жаданьні”), ca - і asmi - я есьмі pra-janaḥ - продак kandarpaḥ - Каханьне, (“Усе-запальны”, Ка̄ма), asmi - я есьмі vāsukiḥ - Ва̄сукі (сын Васукі, уладар зьмеяў) sarpāṇām - зьмеяў.

anantaścāsmi nāgānāṃ varuṇo yādasām aham
pitṛṇām aryamā cāsmi yamaḥ saṃyamatām aham 10.29

10.29 ca - І asmi - я есьмі anantaḥ - Бясконцы, Ананта (тясячагаловы ўладар цмокаў) nāgānāṃ - цмокаў, на̄ґаў, aham - я yādasām - вадзяных, водных бостваў varuṇaḥ - Варун̣а, ca - і asmi - я есьмі aryamā - Арйаман (князь продкаў) pitṛṇām - продкаў, aham - я yamaḥ - Йама (бог сьмерці і закону) saṃ-yamatām - асяжнікаў, стрымцаў.

prahlādaścāsmi daityānāṃ kālaḥ kalayatām aham
mṛgāṇāṃ ca mṛgendrohaṃ vainateyaśca pakṣiṇām 10.30

10.30 aham - Я pra-hlādaḥ - Прагла̄да (“Радасьць”) daityānāṃ - сыноў Діті, бесаў, aham - я kālaḥ - верамя, час kalayatām - зьлічальных, ca - і ahaṃ - я indraḥ - князь, уладар mṛga- зьвяроў mṛgāṇāṃ - зьвяроў, ca - і vainateyaḥ - Ваінатэйа pakṣiṇām - крылатых, птахаў.

pavanaḥ pavatām asmi rāmaḥ śastrabhṛtām aham
jhaṣāṇāṃ makaraścāsmi strotasām asmi jāhnavī 10.31

10.31 asmi - Я есьмі pavatām - ачышчальных pavanaḥ - вецер, aham - я śastrabhṛtām - носьбітаў зброі, узброеных rāmaḥ - Ра̄ма (Параш́ура̄ма, “Ра̄ма-сякера”), ca - і asmi - я есьмі makaraḥ - акула ці кракадзіл jhaṣāṇāṃ - морскіх пачвараў, asmi -  я есьмі jāhnavī - дачка Дж́агну, Ґан̇ґа̄ strotasām - плыняў, рэкаў.

sargāṇām ādir antaśca madhyaṃ caivāham arjuna
adhyātmavidyā vidyānāṃ vādaḥ pravadatām aham 10.32

10.32 aham - Я ādiḥ - пачатак ca - і antaḥ - канец, ca eva - а таксама madhyaṃ - сярэдзіна sargāṇām - стварэньняў, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, vidyā - уведа, навука adhyātma- прасамасьці vidyānāṃ - уведаў, навукаў, aham - я vādaḥ - мова pra-vadatām - прамоўцаў.

akṣarāṇām akārosmi dvandvaḥ sāmāsikasya ca
aham evākṣayaḥ kālo dhātāhaṃ viśvatomukhaḥ 10.33

10.33 asmi - Я есьмі a-kāraḥ - гук “а” akṣarāṇām - прагукаў (кожны зь якіх улучае ў сябе гук “а”), ca - і dvandvaḥ - “пара” sāmāsikasya - словаскладаньня, aham - я eva - напраўду a-kṣayaḥ - няспынны, бясконцы, нязьнікны kālaḥ - час, ahaṃ - я dhātā - дзяржаўца viśvataḥ-mukhaḥ - усюдытвары, усюдыісны.

mṛtyuḥ sarvaharaścāham udbhavaśca bhaviṣyatām
kīrtiḥ śrīr vāk ca nārīṇāṃ smṛtir medhā dhṛtiḥ kṣamā 10.34

10.34 ca - І aham - я sarva-haraḥ - усе-ад’емная, усе-сканчальная mṛtyuḥ - сьмерць, ca - і ud-bhavaḥ - узбыцьцё bhaviṣyatām - будучых, kīrtiḥ - слава, śrīḥ - краса ca - і vāk - мова nārīṇāṃ - жанчынаў, smṛtiḥ - памяць, medhā - мудрасьць, dhṛtiḥ - сьмеласьць, адвага kṣamā ́- спагада, трываньне.

bṛhatsāma tathā sāmnāṃ gāyatrī chandasām aham
māsānāṃ mārgaśīrṣoham ṛtūnāṃ kusumākaraḥ 10.35

10.35 aham - Я tathā - таксама bṛhat-sāma - напеў Бр̣гат, Велічны sāmnāṃ - напеваў, са̄манаў, gāyatrī - Ґайатрі̄ chandasām - памераў, aham - я mārgaśīrṣaḥ - Марґаш́і̄рша māsānāṃ - месяцаў, kusumākaraḥ - вясна ṛtūnāṃ - верамёнаў году.

dyutaṃ chalayatām asmi tejas tejasvinām aham
jayosmi vyavasāyosmi sattvaṃ sattvavatām aham 10.36

10.36 asmi - Я есьмі dyutaṃ - гульня ў косткі chalayatām - зманных, aham - я tejaḥ - зьзяньне, яскрасьць tejasvinām - яскравітых, зьзярных, asmi - я есьмі jayaḥ - перамога, asmi - я есьмі vyavasāyaḥ - рашэньне, рашучасьць, aham - я sattvaṃ - істота sattvavatām - істотных.

vṛṣṇīnāṃ vāsudevosmi pāṇḍavānāṃ dhanaṃjayaḥ
munīnām apy ahaṃ vyāsaḥ kavīnām uśanā kaviḥ 10.37

10.37 asmi - Я есьмі vāsudevaḥ - Ва̄судэва (Кр̣шн̣а) vṛṣṇīnāṃ - роду Вр̣шні, dhanaṃ-jayaḥ - Скарба-зваёўца (Ардж́уна) pāṇḍavānāṃ - Па̄н̣д̣аваў, ahaṃ - я api - таксама munīnām - моўкнікаў vyāsaḥ - Вйа̄са, kaviḥ - празорца, паэт, мудрэц uśanā - Уш́а̄нас kavīnām - узрокаў, паэтаў, празорцаў.

daṇḍo damayatām asmi nītir asmi jigīṣatām
maunaṃ caivāsmi guhyānāṃ jñānaṃ jñānavatām aham 10.38

10.38 asmi - Я daṇḍaḥ - пакараньне damayatām - карных, стрымцаў, asmi - я есьмі nītiḥ - правадырства, палітыка jigīṣatām - жадаючых перамогі, asmi - я есьмі ca eva - таксама maunaṃ - моўча guhyānāṃ - тайнаў, aham - я jñānaṃ - знаньне jñānavatām - знанявітаў, знаўцаў.

yac cāpi sarvabhūtānāṃ bījaṃ tad aham arjuna
na tad asti vinā yat syān mayā bhūtaṃ carācaram 10.39

10.39 ca - І yat - што (ёсьць) sarva- усіх bhūtānāṃ - бытаў bījaṃ - семя, tad - тое aham - я api - таксама, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, na asti - няма tad - таго cara- рушнага a-caram - ці нярушнага bhūtaṃ - быту, yat - які syāt - быў бы vinā - безь mayā - мяне.

nāntosti mama divyānāṃ vibhūtīnāṃ paraṃtapa
eṣa tūddeśataḥ prokto vibhūter vistaro mayā 10.40

10.40 na asti - Няма antaḥ - канца mama - маім divyānāṃ - дзіўным, сьвятым, боскім vi-bhūtīnāṃ - выпраявам, вы-быцьцям, paraṃ-tapa - о ворагаў пекла (Ардж́уна), eṣaḥ - гэты tu - ж vi-staraḥ - прасьцяг, прастор, падрабязнасьць vi-bhūteḥ - выпраявы mayā - мной pra-uktaḥ - сказаны ud-deśataḥ - дзеля прыкладу.

yad yad vibhūtimat sattvaṃ śrīmad ūrjitam eva vā
tat tad evāvagaccha tvaṃ mama tejoṃśasaṃbhavam 10.41

10.41 yad yad - І якой бы ні было sattvaṃ - істоты, vibhūtimat - выпраяўнай, śrīmad - сьвятой, прыгожай eva vā - або ūrjitam - велічнай, tat tad - усё гэта tvaṃ - ты ava gaccha - разумей eva - напраўду mama saṃ-bhavam - узьніклым, узбытым aṃśa- з часьцінкі mama - майго tejaḥ- зьзяньня.

athavā bahunaitena kiṃ jñātena tavārjuna
viṣṭabhyāham idaṃ kṛtsnam ekāṃśena sthito jagat 10.42

10.42 atha vā - Але kiṃ - што tava - табе, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, etena - ад гэтага bahunā - многага jñātena - знаньня, viṣṭabhya - сьцьвердзіўшы idaṃ - гэты kṛtsnam - увесь, цэлы jagat - сьвет eka- адной aṃśena - часьцінкай, aham - я sthitaḥ - стаю, існую.

OM tat sad
iti śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu brahma-vidyāyāṃ yoga-śāstre śrīkṛṣṇārjuna-saṃvāde vibhūtiyogo nāma daśamo'dhyāyaḥ

ОМ ТАТ САТ
такі ў сьвятарных Багавітавых Песьнях, сьвятых упанішадах, брагма-ведзі, йоґа-наставе, сумове сьвятога Кр̣шн̣ы і Ардж́уны дзясяты ўзыход на імя "Йоґа выпраявы".

Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын