Спадчына

Спадчына - гэта асабовая сувязь настаўніка і вучня. 

Спадчына перадае знаньне. Але гэта не само знаньне, і не ягоныя вытворы, і ня збор яго носьбітаў. Гэта сувязь дзьвюх асобаў. Чын спадчыны адзінкавы і асабовы.

Паміж імі адбываецца размова. Знаньне выражаецца мовай. Спадчына - гэта вывучэньне Мовы. Спадчынай валодае той, хто яе вывучыў і можа ёй гаварыць.

Настаўнік - гэта вучань свайго настаўніка. Сувязь настаўнікаў і вучняў утварае род. Спадчына ўзыходзіць да сваёй крыніцы, настаўніка настаўнікаў. Спадчына вядзе да Пачатаку. 

Сувязь Спадчыны падобна на сувязь дзяцей і бацькоў. Але яшчэ больш верна, што сувязь дзяцей і бацькоў падобна на сувязь настаўнікаў і вучняў.

Вучань пераймае свайго настаўніка. І ўсе яны пераймаюць першага настаўніка. Таму навучаньне ў настаўніка - гэта асабовая сувязь з Пачаткам, крыніцай Мовы. 

Стаўленьне да настаўніка робіць настаўнікам. Таму вучнёўства сваім зьяўленьнем усталёўвае вось сьвету і стварае сувязь з Пачаткам.

Настаўнікам можа быць толькі асоба. У сьвеце Спадчыны за дзеяй стаіць воля. Калі гарыць агонь ці дзьме вецер, гэта робіць нехта. Агонь, Вецер, Мова, Спадчына і Таява могуць быць настаўнікамі, калі ўбачыць за імі Асобу.

Чын Спадчыны паўтараецца. Паўтор утварае кола. Праз кола Спадчыны стажарам праходзіць сувязь з Пачаткам. Каб утрымліваць сувязь з Пачаткам, чын спадчыны мае доўжыцца і паўтарацца.

Аднаўленьне Спадчыны - гэта аднаўленьне таго кола і стажара, ля якога Пачатку прыносіцца аброк вучнёўства.

Палон

пагляд вандроўніка, захоплены ў палон

вачэй і вуснаў навіной імклівай

вядзі яго да прывіднай вяршыні,

над прорвай цішыні ўзрастаючы мастом

Самабыцьцё

Добры лёс некалі закінуў мяне на адзін дзень у горад Чітторгарх, знакаміты сваёй крэпасьцю-ўдавой, поўнай бажніцаў Вялікай Багіні. Спусьціўшыся ноччу з замкавай гары, я апынуўся ў невялічнай хібары ў таварыстве трох вандроўных пустэльнікаў. Адзін быў стары, другі сярэдняга веку, а трэці даволі малады. У той час прадстаўнікі Традыцыі мне ўяўляліся такімі, як жывыя кнігі Рэнэ Ґенона, і я пачаў задаваць пытаньні. Здаецца, малодшы, зьдзіўлена адказаў мне: ты ж Сваямбгу (Сама-бытны ці Самаўзьніклы), ты знаеш санскрыт, чаму ты ўвогуле пытаеш? Гэтае слова я тады ўспрыняў як свой лёс і сваё імя.

Сёньня ў мяне выйшла кніга, якую я назваў "Самабыцьцё". Яна пра немагчымае - пра ідэю, якую я лічу ў Ведах галоўнай - пра самаўзьнікненьне. На санскрыце гэта слова гучала бы як Svayambhava. Наш розум, складаючы прычыны і наступствы, ня можа памысьліць, як нешта можа ўзьнікнуць само зь сябе. Але ён ня можа памысьліць і адваротнае, як пачатак можа ўзьнікнуць зь нечага іншага (тады ён не пачатак). І як ён можа ня ўзьнікнуць (тады ён не пачатак). Самаўзьнікненьне - гэта немагчымасьць цалком абавязковая і неўнікнёная.

Гледзячы на свае думкі, што ператварыліся ў рэч, якую можна дарыць сябрам, я ўзгадваю два глыбокія перажываньні, якія зьмянілі мяне цалком.

Адным з досьведаў, вынесеных мной з валявой мэдытацыі, было адчуваньне сябе вакном ці дзьвярыма з пустаты ў гэты сьвет. Я бачыў як кожны маленькі зрух маёй думкі ператварае нішто ў нешта. Я быў як няспынная плынь, якая прыносіць зь зеўры хаосу ў быцьцё новае, ніякім чынам гэтым быцьцём неабумоўленае. 

І першае, пра што я думаю, калі бачу гэтую кнігу, - гэта тое, што ў яе тут няма ніводнай прычыны. Гэта самая беспрычынная беларуская кніга. Няма нічога, што б яе тут патрабавала і клікала да быцьця. І гэта для мяне асабліва дарагое, бо мая Беларусь ёсьць таксама не таму, што для гэтага ёсьць прычыны, а таму што на гэта ёсьць наша воля.

Але другім бокам гэтага перажываньня было адчуваньне сябе канцавінай ці вокам Вялікага Чалавека. Я выразна бачыў, што ўсе людзі - адна вялікая істота, і ўсё, што мы лічым рэчаісным, існуе толькі ўнутры яе.

І гэты другі бок першага перажываньня наўпрост зьвязаны зь перажываньнем другім, магчыма наўпрост яму супрацьлеглым. Некалі расстаньне з блізкім чалавекам пазбавіла мяне ўсіх люстэркаў, у якіх я адбіваўся. І ў іншых люстэрках я не пазнаваў сябе, што ўжывую сутыкнула мяне з чалавечым неіснаваньнем. Датуль я лічыў сябе нязьменным духам, а ўсякую тоеснасьць сабе - сваім ворагам. І тут я зразумеў, так што раз-разумець ужо немагчыма, што я - гэта іншыя людзі, і нічога больш. Гэта люстэркі вачэй, у якіх я адбіваюся. Я - гэта вы ўсе.

Так, той незалежны і самаісны я, якім я лічыў сябе, ёсьць і нікуды ня можа зьнікнуць, але ў ім няма ні кроплі чалавечага. Нічога з таго мяне, што адбіваецца ў вашых вачах, не застанецца ў ім. Я - гэта іншыя людзі. Гэта мае продкі, мае нашчадкі, мае сябры, мае каханыя.

І калі я гляджу на гэту кнігу, я разумею, што яна ніколі не зьявілася бы на сьвет, без вас, сапраўднага рэчыва майго чалавечага існаваньня. Яна цалком абавязана вам сваім існаваньнем, мае сябры, мае абыякавыя, і нават мае варожыя.

І хаця гэтыя дзьве думкі здаюцца на першы погляд супрацьлеглымі: як нешта можа быць творам, цалком неабумоўленым і непатрабаваным рэчаіснасьцю, і творам, цалком абавязаным сваім існаваньнем іншым людзям, я, тым ня менш, бачу гэтыя два перажываньні як адно, бо недзе глыбока ўсё яшчэ бачу ўсіх людзей і ўвесь сьвет адным Вялікім Чалавекам.

І перадусім, я хачу выказаць удзячнасьць усім тым, дзякуючы каму гэтая кніга пабачыла сьвет: Я бясконца ўдзячны Аляксандру Стрыжанку за дапамогу ў выданьні "Самабыцьця", Ігару Бабкову за Прадмову да кнігі, якой я пакуль не заслугоўваю, выдавецтву "Логвінаў", якое ажыцьцявіла гэтае ўвасабленьне, Ігару Кулікову за сяброўства, карэктуру і рэдактуру, маёй сястры Аляксандры Баярынай за выдатныя здымкі, што выклікаюць ува ўсіх захапленьне, усім удзельнікам сэмінару "Самабыцьцё", якія былі першымі чытачамі развагаў і перакладаў, сабраных у гэтай кнізе.



P.S. Кнігу ўжо можна набыць у кнігарні "Логвінаў".

Узыход

ночны вецер спыняе дых
цішыня агартае слых
калі з досьвітнай цемры мар
зараніцай у неба твар
узыходзяць сузор'і вей
перад сонцам тваіх вачэй
і па плечах твае валасы
праліваюць сьмех залаты
з багавітых волі вышынь
па-над голым долам прычын

Увасабленьне чыну

Прэдыкацыя, адносіны дзейніка і выказьніка - гэта разьмяшчэньне дзеяньня ў дзейніку.

На дзеяньне можна паглядзець з гледзішча любога яго ўдзельніка. І так любы ўдзельнік дзеяньня, дачын, сродак, прычына, вычын ці месца можа стаць яго дзейнікам. 

Але сам гэты погляд зьмяшчае ў сабе мярэжу пэўнага нязьменнага дзеяньня, празь якую мы і глядзім на іншае дзеяньне. І тут дзейнік - заўсёды дзейнік.

Спыненьне спазору дзейніка на іншым удзельніку дзеяньня стварае тое, што завецца ў нас станам. 

Калі дзейнікам робіцца дачын, гэта залежны стан, а калі дзейнік - незалежны. Магчымыя, аднак, яшчэ сродкавы, прычынны, мясцовы, вычынны станы і ўсе іх узаемныя падвіды.

Ва "Ўзорах Свадзеі" дзейнік завецца асобай. Асоба ўвасабляе чын, разьмяшчае яго ў сабе. Тое, што ў мове стаецца прэдыкацыяй, зьяўляецца ў прамове ўвасабленьнем чыну.

І незалежна ад стану, то бок тоества асобы з удзельнікам назіранага чыну, разьмяшчэньне можа мець яшчэ і ступень напругі, супадзеньня асобы і чыну.

Калі намаляваць асобу і чын двума кругамі, яны будуць пакрысе збліжацца, ажно да поўнага тоества. 

Так, у сказе "агонь гарыць" асоба і чын цалкам тоесны. У сказе "душа гарыць" чын рашчыняецца ў асобе, але не супадае зь ёй. У сказе "чалавек гарыць" чын ахоплівае асобу.

Увасабленьне чыну праходзіць тыя самыя сем ступеняў напругі: намер, рух, дотык, ахоп, пранікненьне, расчыненьне, тоества. 

Дзеяньне або проста ёсьць для асобы, або рушыць, або кранае, або ахоплівае, або пранікае, або рашчыняе, або тоесьніць асобу.

***

Плятон у размове "Кратіл" кажа пра сьвет як пра мноства рухаў, адны зь якіх больш хуткія, іншыя - больш павольныя - адносна іншых рухаў. 

І тое, што мы лічым рэчамі і называем імёнамі - гэта рухі больш павольныя, а тое, лічым дзеяньнямі і называем дзеясловамі, - рухі больш хуткія.

З гледзішча мовы руху прэдыкацыя, адносіны дзейніка і выказьніка - гэта адносіны двух вобразаў: вобраза павольнага руху і вобраза руху больш хуткага. 

І тут або хуткі рух разьмяшчае павольны, або павольны разьмяшчае хуткі. І калі хуткі выяўляецца зьмяшчальным, вынікам будзе мова дзейнага ладу, а калі павольны - назоўнага.

З гледзішча мовы руху - хуткасьць руху - гэта толькі хуткасьць маўленьня, то бок хуткасьць выказваньня прасьветаў у мову часу.

Тут і сама прэдыкая зьяўляецца рухам - рухам разьмяшчэньня рухаў, хутчэйшым за абодва разьмешчаныя рухі, як павольны, так і хуткі.

Улучэньне ў мову руху ступеняў і станаў увасабленьня чыну стварае асаблівую мову прэдыкацыі, вызваляючы яе з ролі катэгорыі ладу, і пераводзячы ў роўніцу маўленьня.

Пан глыбіні

о вязень, зрынуты з вышыняў  
у цёмны склеп, дзе ў часе зьмены кар
склікае ўсіх, кім быў даўно забыты
за стол старых напояў, рэдкіх страў,
разгортвае абшары пан глыбіняў 
і кожны прыйшлы атрымае дар

Шрыфт "Магута"

Шрыфт "Магута" ўяўляе сабой стылізацыю кірылічнага і лацінскага пісьма ўзорамі, заснаванымі на матрыцы беларускага арнамэнту. Шрыфт зьявіўся на сьвет цягам працы над пісьмом для "Узораў Свадзеі". "Магута" амаль не зьмяшчае складаных знакаў і зь іншых беларускіх арнамэнтальных шрыфтоў выдзяляецца большай чытэльнасьцю.

Сьцягнуць шрыфт

Шрыфт "Магута" зьмяшчае набор Open Type інструкцый для кірыліцы і лацініцы, якія дазваляюць пры наборы запаўняць месца паміж узорамі. Інструкцыі, нажаль, працуюць не ўва ўсіх аперацыйных сыстэмах і не ўва ўсіх праграмах (праверана толькі на Mac OS X Yosemite, Win 7 (Notepad)).

Верш Ігара Бабкова, набраны "Магутой", будзе выглядаць так:

***

Празрысты, прывідны крышталь

Сьпявае ў сьнегавым бяссоньні

І абтрасае на далоні

Зімовых сноў шалёны баль

Алмазных сьпеваў вастрыня

Пляце бязважкія карункі

І люстраная цішыня

Нямоты спазнае дарункі

На ветах дымкага ляза

Дыхні у досьвітнай цямрэчы

І шклярусу спакой аспрэчыць

Блакітнай вечнасьці сьляза

Ігар Бабкоў

Шрыфт зьмяшчае наступныя знакі:

Кірыліца:

Лацініца:

Лічбы:

Знакі прыпынку:

Дадатковыя знакі:

Шрыфт распаўсюджваецца свабодна для некамэрцыйнага выкарыстаньня пад умовамі ліцэнзіі SIL Open Font License. Гэта значыць, шрыфт можна свабодна выкарыстоўваць для афармленьня бясплатных і платных прадуктаў, але не прадаваць як асобны прадукт і ня браць дадатковай платы за яго ўключэньне ў іншы прадукт (напрыклад, дыстрыбутыў аперацыйнай сыстэмы). Пры распаўсюджаньні вітаюцца спасылкі на аўтара і ягоны сайт.

Міхаіл Баярын.
06.11.2014

Гукі

ты чуеш у льдзістых узорах

на роўніцы спыненых рэкаў,

у згуках падзеньня лістоты
ў суплёты таемных прасьветаў,

як грукае ў бубен прасторы

сьцісканьне цягліцаў волі,

як ніткай праходзіць вецер

скрозь перлы сьмяротных істотаў