Feb 17, 2012

Бгаґавад-Ґі̄та̄, васямнаццаты ўзыход, паслоўны пераклад

athāṣṭādaśo’dhyāyaḥ
Васямнаццаты ўзыход

arjuna uvāca
saṃnyāsasya mahābāho tattvam icchāmi veditum
tyāgasya ca hṛṣīkeśa pṛthak keśiniṣūdana 18.1

arjunaḥ - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
18.1 tattvam - Тоества, адпаведнасьць гэтага таму saṃ-ny-āsasya - адроку, mahā-bāho - о дужарукі (Кр̣шн̣а), icchāmi - я хачу veditum - ведаць, ca - і tyāgasya - аставы, пакіданьня, īśa - о пане hṛṣīka- здоляў, чуваньня (Кр̣шн̣а), pṛthak - асобна, niṣūdana - о забойца keśi- Кеш́іна.

śrībhagavān uvāca
kāmyānāṃ karmaṇāṃ nyāsaṃ saṃnyāsaṃ kavayo viduḥ
sarvakarmaphalatyāgaṃ prāhus tyāgaṃ vicakṣaṇāḥ 18.2

śrī- Сьвяты bhagavān - Багавіт uvāca - прамовіў:
18.2  ny-āsaṃ - Пакіданьне kāmyānāṃ - жаданых karmaṇāṃ - чынаў saṃ-ny-āsaṃ - адрокам viduḥ - ведаюць kavayaḥ - таявіты, рушы, ба́і, tyāgaṃ - аставу, пакіданьне phala- плёну sarva- усіх karma- чынаў pra āhuḥ - празываюць tyāgaṃ - аставай vi-cakṣaṇāḥ - празорцы.

tyājyaṃ doṣavad ity eke karma prāhur manīṣiṇaḥ
yajñadānatapaḥkarma na tyājyam iti cāpare 18.3

18.3 tyājyaṃ - Астаўны, варты пакіданьня doṣavad - як загана iti - такім pra āhuḥ - празываюць karma - чын eke - адны manīṣiṇaḥ - мыславіты, мудрыя, ca - а apare - іншыя (лічаць) iti - так - karma - чын yajña- аброку, dāna- дару tapaḥ- і жарбы na - не tyājyam - астаўны, ня варты пакіданьня.

niścayaṃ śṛṇu me tatra tyāge bharatasattama
tyāgo hi puruṣavyāghra trividhaḥ saṃprakīrtitaḥ 18.4

18.4 śṛṇu - Слухай me - маё niś-cayaṃ - рашэньне, выбар tatra - тут tyāge - дачынна аставы, sattama - о найлепшы bharata- нашчадак Бгараты (Ардж́уна), hi - бо tyāgaḥ - астава, puruṣa- о чалавек vyāghra - нібы тыгра (Ардж́уна), saṃ-pra-kīrtitaḥ - вядома, славута tri-vidhaḥ - трохвіднай.

yajñadānatapaḥkarma na tyājyaṃ kāryam eva tat
yajño dānaṃ tapaścaiva pāvanāni manīṣiṇām 18.5

18.5 karma - Чын yajña- аброку, dāna- дару tapaḥ- і жарбы na - не tyājyaṃ - астаўны, ня варты аставы, tat - ён eva - толькі kāryam - чынны, варты чыну, yajñaḥ - аброк, dānaṃ - дар ca eva - а таксама tapaḥ - жарба - pāvanāni - ачышчальныя manīṣiṇām - для мыславітых, мудрых.

etāny api tu karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā phalāni ca
kartavyānīti me pārtha niścitaṃ matam uttamam 18.6

18.6 api tu - Але ж etāni - гэтыя karmāṇi - чыны kartavyāni - маюць быць чынены, tyaktvā - пакінуўшы saṅgaṃ - прывязак ca - і phalāni - плады, плён iti - такая me - мая, pārtha - о сыне Пр̣тхі, niś-citaṃ - рашучая uttamam - канчатковая, навышняя matam - думка.

niyatasya tu saṃnyāsaḥ karmaṇo nopapadyate
mohāt tasya parityāgas tāmasaḥ parikīrtitaḥ 18.7

18.7 tu - Але saṃ-ny-āsaḥ - адрок ni-yatasya - належнага karmaṇaḥ - чыну na - не upa padyate - належны, ня варты, mohāt - ад мораку, аблуды tasya - яго pari-tyāgaḥ - пакіданьне, pari-kīrtitaḥ - вядомае, славутае tāmasaḥ - цемравым.

duḥkham ity eva yat karma kāyakleśabhayāt tyajet
sa kṛtvā rājasaṃ tyāgaṃ naiva tyāgaphalaṃ labhet 18.8

18.8 duḥkham - “Зло, пакута” iti - гэтак yat - калі eva - ж tyajet - пакіне karma - чын bhayāt - ад страху kleśa- болю kāya- цела, saḥ - той, rājasaṃ - красавую tyāgaṃ - аставу kṛtvā - учыніўшы, phalaṃ - плёну tyāga- аставы eva - зусім na - не labhet - набудзе.

kāryam ity eva yat karma niyataṃ kriyate’rjuna
saṅgaṃ tyaktvā phalaṃ caiva sa tyāgaḥ sāttviko mataḥ 18.9

18.9 kāryam - “Мае чыніць” iti - так eva - во yat - які kriyate - чыніцца ni-yataṃ - належны karma - чын, arjuna - о Ясны (Ардж́уна), tyaktvā - пакінуўшы saṅgaṃ - прывязак ca eva - і таксама phalaṃ - плён, saḥ - тая tyāgaḥ - астава mataḥ - лічыцца sāttvikaḥ - іставай.

na dveṣṭy akuśalaṃ karma kuśale nānuṣajjate
tyāgī sattvasamāviṣṭo medhāvī chinnasaṃśayaḥ 18.10

18.10 na - Не dveṣṭi - гідуе, ненавідзіць a-kuśalaṃ - няўдалы karma - чын, kuśale - да ўдалага na - не anu ṣajjate - прывязваецца tyāgī - астаўнік, sam-ā-viṣṭaḥ - пранікнуты sattva- істай, medhāvī - мудры, chinna- якім расьцятыя saṃ-śayaḥ - сумневы.

na hi dehabhṛtā śakyaṃ tyaktuṃ karmāṇy aśeṣataḥ
yas tu karmaphalatyāgī sa tyāgīty abhidhīyate 18.11

18.11 hi - Бо bhṛtā - носьбітам deha- цела na - не śakyaṃ - магчыма tyaktuṃ - пакінуць karmāṇi - чыны a-śeṣataḥ - без астачы, yaḥ - які tu - ж phala- плёну karma- чыну tyāgī - атсаўнік, saḥ - той tyāgī - астаўнік iti - гэтак abhi dhīyate - завецца.

aniṣṭam iṣṭaṃ miśraṃ ca trividhaṃ karmaṇaḥ phalam
bhavaty atyāgināṃ pretya na tu saṃnyāsināṃ kvacit 18.12

18.12 an-iṣṭam - Нежаданым, iṣṭaṃ - жаданым ca - і miśraṃ - зьмяшаным - tri-vidhaṃ трохвідным bhavati - бывае phalam - плён karmaṇaḥ - чыну a-tyāgināṃ - для неастаўнікаў pra-itya - пасьля сьмерці, tu - але na kva cit - нідзе, ніколі saṃ-ny-āsināṃ - для адрочнікаў.

pañcaitāni mahābāho kāraṇāni nibodha me
sāṃkhye kṛtānte proktāni siddhaye sarvakarmaṇām 18.13

18.13 pañca - Пяць etāni - гэтых kāraṇāni - прычынаў siddhaye - для зьвяршэньня, посьпеху sarva- усіх karmaṇām - чынаў pra-uktāni - прагалошаны sāṃkhye - ў зьлічбе, зьлічэньні тоестваў, ante - што зьяўляецца канцом, цэляй kṛta- чыну, ni bodha - зразумей me - мяне, mahā-bāho - о магутнарукі (Ардж́уна).

adhiṣṭhānaṃ tathā kartā karaṇaṃ ca pṛthagvidham
vividhāśca pṛthakceṣṭā daivaṃ caivātra pañcamam 18.14

18.14 adhi-ṣṭhānaṃ - Аснова (цела), tathā - а таксама kartā - чыньнік, ca - і pṛthag-vidham - разнавіднае karaṇaṃ - чыньне, сродкі чыну (здолі), ca - і vi-vidhāḥ - розныя pṛthak-  асобныя ceṣṭāḥ - рухі (дыхі), ca eva - а таксама daivaṃ - боства, боская воля atra - тут pañcamam - пятая.

śarīravāṅmanobhir yat karma prārabhate naraḥ
nyāyyaṃ vā viparītaṃ vā pañcaite tasya hetavaḥ 18.15

18.15 yat - Які karma - чын śarīra- целам, vāc- мовай manobhiḥ - і мыслам naraḥ - чалавек pra ā rabhate - пачынае, vā - або ny-āyyaṃ - праведны, vā - або vi-pari-itaṃ - вычварны, адваротны, ete - гэтыя pañca - пяць - tasya - яго hetavaḥ - прычыны.

tatraivaṃ sati kartāram ātmānaṃ kevalaṃ tu yaḥ
paśyaty akṛtabuddhitvān na sa paśyati durmatiḥ 18.16

18.16 tu - Але yaḥ - які, tatra - пры тым, што evaṃ - так sati - ёсьць, akṛta-buddhitvāt - ад недасканаласьці розума kartāram - чыньнікам paśyati - бачыць ātmānaṃ - сябе kevalaṃ - аднаго, saḥ - той na - ня paśyati - бачыць dur-matiḥ - аблудны, незмысловы.

yasya nāhaṃkṛto bhāvo buddhir yasya na lipyate
hatvā’pi sa imāṃl lokān na hanti na nibadhyate 18.17

18.17 bhāvaḥ - Быцьцё yasya якога na - не ahaṃ-kṛtaḥ - уязьнена, мнівам “я - чыньнік”, buddhiḥ - розум yasya - якога na - не lipyate - пляміцца, ліпне, saḥ - той api - нават hatvā - забіўшы imān - гэтых lokān - людзей, na - не hanti - забівае, na - не ni badhyate - вязьніцца.

jñānaṃ jñeyaṃ parijñātā trividhā karmacodanā
karaṇaṃ karma karteti trividhaḥ karmasaṃgrahaḥ 18.18

18.18 jñānaṃ - Знаньне, jñeyaṃ - знаўнае, якое мае быць знаным pari-jñātā - спазнаўца - tri-vidhā - трохвіднае codanā - змушэньне karma- да чыну; karaṇaṃ - чыньне, сродак чыну, karma - чын, кмень чыну, kartā - чыньнік iti - такое tri-vidhaḥ - трохвіднае saṃ-grahaḥ - складзіва, збор karma- чыну.

jñānaṃ karma ca kartā ca tridhaiva guṇabhedataḥ
procyate guṇasaṃkhyāne yathāvac chṛṇu tāny api 18.19

18.19 jñānaṃ - Знаньне, ca - і karma - чын, ca - і kartā - чыньнік eva - напраўду tridhā - траіста pra ucyate - выкладаецца saṃ-khyāne - у зьлічбе guṇa- кметаў bhedataḥ - паводле падзелу guṇa- кметаў, śṛṇu - слухай tāni - пра іх yathāvat - як яны ёсьць api - таксама.

sarvabhūteṣu yenaikaṃ bhāvam avyayam īkṣate
avibhaktaṃ vibhakteṣu taj jñānaṃ viddhi sāttvikam 18.20

18.20 yena - Якім īkṣate - бачыць sarva- ува ўсіх bhūteṣu - бытах ekaṃ - адно a-vyayam - вечнае, нязьменнае bhāvam - быцьцё, a-vi-bhaktaṃ - непадзеленае vi-bhakteṣu - у падзеленых, tat - тое jñānaṃ - знаньне sāttvikam - іставым viddhi - ведай.

pṛthaktvena tu yaj jñānaṃ nānābhāvān pṛthagvidhān
vetti sarveṣu bhūteṣu taj jñānaṃ viddhi rājasam 18.21

18.21 yat - Якое tu - ж jñānaṃ - знаньне pṛthaktvena - як асобнасьць nānā-bhāvān - многія быцьці pṛthag-vidhān - разнавіднымі vetti - ведае sarveṣu - ува ўсіх bhūteṣu - бытах, tat - тое jñānaṃ - знаньне rājasam - красавым viddhi - ведай.

yat tu kṛtsnavad ekasmin kārye saktam ahetukam
atattvārthavad alpaṃ ca tat tāmasam udāhṛtam 18.22

18.22 yat - Якое tu - ж ekasmin - да адзінкі, часткі kṛtsnavad - нібы да цэлага, saktam - залежнае kārye - ад чыну, a-hetukam - беспрычыннае, бяздоказнае, a-tattva-arthavad - ня мае змыслу тоества, не тоесьніць гэтае і тое ca - і alpaṃ - маленькае, убогае, tat - тое ud-ā-hṛtam - завецца tāmasam - цемравым.

niyataṃ saṅgarahitam arāgadveṣataḥ kṛtam
aphalaprepsunā karma yat tat sāttvikam ucyate 18.23

18.23 ni-yataṃ - Належны, rahitam - пазбыты saṅga- прывязку karma - чын, yat - які kṛtam - чыніццца a-rāga- не з жарсьці dveṣataḥ - ці агіды a- ня pra-īpsunā - прагным phala- плёну, tat - той ucyate - называецца sāttvikam - іставым.

yat tu kāmepsunā karma sāhaṃkāreṇa vā punaḥ
kriyate bahulāyāsaṃ tad rājasam udāhṛtam 18.24

18.24 yat - Які tu - ж karma - чын kriyate - чыніцца bahula- зь вялікай āyāsaṃ - напругай сілы kāma-īpsunā - прагным (спатолі) пажады vā - або punaḥ - таксама sāhaṃkāreṇa - зьвязаным язьняй, зьязьненым, tad - той udāhṛtam - называецца rājasam - красавым.

anubandhaṃ kṣayaṃ hiṃsām anapekṣya ca pauruṣam
mohād ārabhyate karma yat tat tāmasam ucyate 18.25

18.25 yat - Які karma - чын ā rabhyate - пачынаецца mohād - ад аблуды an-apa-īkṣya - не зважаючы anu-bandhaṃ - на наступства, kṣayaṃ - згубу, hiṃsām - страту, ваду ca - і pauruṣam - чалавечасьць, сілу, здольнасьць, tat - той ucyate - завецца tāmasam - цемравым.

muktasaṅgo’nahaṃvādī dhṛtyutsāhasamanvitaḥ
siddhyasiddhyor nirvikāraḥ kartā sāttvika ucyate 18.26

18.26 mukta- Пазбыты saṅgaḥ - прывязкаў, an-ahaṃ-vādī - не-язьня-моўны, неязьнявіты sam-anvitaḥ - надзелены dhṛti- трываньнем utsāha- і адвагай, nir-vi-kāraḥ - невытворны, нязьменны siddhi- у посьпеху a-siddhyoḥ - і страце kartā - чыньнік ucyate - называецца sāttvikaḥ - іставым.

rāgī karmaphalaprepsur lubdho hiṃsātmako’śuciḥ
harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ 18.27

18.27 rāgī - Жарсны, прагавіты, pra-īpsuḥ - прагны дасягу phala- плёну karma- чыну, lubdhaḥ - квапны, hiṃsā-ātmakaḥ - вадны, a-śuciḥ - нячысты, anvitaḥ - зьвязаны harṣa- радасьцю śoka- і горам kartā - чыньнік pari-kīrtitaḥ - вядомы rājasaḥ - красавым.

ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ śaṭho naiṣkṛtiko’lasaḥ
viṣādī dīrghasūtrī ca kartā tāmasa ucyate 18.28

18.28 a-yuktaḥ - Неяднаны, несамаўладны, prākṛtaḥ - грубы, упратворны, stabdhaḥ - тупы, śaṭhaḥ - ілжывы, naiṣkṛtikaḥ - недаканчальны, a-lasaḥ - лены, vi-ṣādī - роспачны ca - і dīrgha-sūtrī - адвалочны kartā - чыньнік ucyate - завецца tāmasaḥ - цемравым.

buddher bhedaṃ dhṛteścaiva guṇatas trividhaṃ śṛṇu
procyamānam aśeṣeṇa pṛthaktvena dhanaṃjaya 18.29

18.29 tri-vidhaṃ - Трохвідны bhedaṃ - падзел buddheḥ - розуму ca eva - а таксама dhṛteḥ - трываньня guṇataḥ - паводле кметаў, pra-ucyamānam - прагалошваны a-śeṣeṇa - без астачы pṛthaktvena - паасобна śṛṇu - слухай, dhanaṃ-jaya - о Скарбазваёўца (Ардж́уна).

pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca kāryākārye bhayābhaye
bandhaṃ mokṣaṃ ca yā vetti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī 18.30

18.30 yā - Які vetti - ведае ca - і pra-vṛttiṃ - праяву, пачатак ca - і ni-vṛttiṃ - росчын, зварот, kārya- чыннае a-kārye - і нячыннае, bhaya- пагрозу a-bhaye - і бясьпеку, bandhaṃ - вязеньне ca - і mokṣaṃ - збаву, sā - той buddhiḥ - розум sāttvikī - іставы, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна).

yayā dharmam adharmaṃ ca kāryaṃ cākāryam eva ca
ayathāvat prajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī 18.31

18.31 yayā - Якім dharmam - дгарму ca - і a-dharmaṃ - адгарму, ca - і kāryaṃ - чыннае eva ca - і таксама a-kāryam - нячыннае a-yathāvat - ня так, як ёсьць pra jānāti - празнае, sā - той rājasī - красавы buddhiḥ - розум, pārtha - о сыне Пр̣тхі.

adharmaṃ dharmam iti yā manyate tamasāvṛtā
sarvārthān viparītāñśca buddhiḥ sā pārtha tāmasī 18.32

18.32 yā - Які manyate - лічыць a-dharmaṃ - адгарму dharmam - за дгарму, iti - гэтак, ā-vṛtā - агорнуты tamasā - цемрай, ca - і sarva- усе arthān - змыслы vi-parītān - адваротнымі, вычварнымі, sā - той buddhiḥ - розум tāmasī - цемравы, pārtha - о сыне Пр̣тхі.

dhṛtyā yayā dhārayate manaḥprāṇendriyakriyāḥ
yogenāvyabhicāriṇyā dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī 18.33

18.33 yayā - Якім a-vy-abhi-cāriṇyā - неадхільным, нязьменным dhṛtyā - трываньнем dhārayate - трывае, трымае yogena - яднаньнем kriyāḥ - чыны manaḥ- мыслу, pra-āṇa- дыхаў indriya- і здоляў, sāttvikī - іставае sā - тое dhṛtiḥ - трываньне, pārtha - о сыне Пр̣тхі.

yayā tu dharmakāmārthān dhṛtyā dhārayate’rjuna
prasaṅgena phalākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī 18.34

18.34 yayā - Якім tu - жа dhṛtyā - трываньнем ā-kāṅkṣī - прагны phala- плёну pra-saṅgena - зацята dhārayate - трывае, трымае dharma- доўг, належнае kāma- жаданьне, спакусу arthān - і цэль, выбар, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, sā - тое dhṛtiḥ - трываньне rājasī - красавае, pārtha - о сыне Пр̣тхі.

yayā svapnaṃ bhayaṃ śokaṃ viṣādaṃ madam eva ca
na vimuñcati durmedhā dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī 18.35

18.35 yayā - Якім na vi muñcati - ён не адпускае svapnaṃ - сон, bhayaṃ - страх, śokaṃ - гора, vi-ṣādaṃ - роспач eva ca- і таксама madam - нядбаньне dur-medhā - няцямны, sā - тое dhṛtiḥ - трываньне tāmasī - цямравае, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна).

sukhaṃ tv idānīṃ trividhaṃ śṛṇu me bharatarṣabha
abhyāsād ramate yatra duḥkhāntaṃ ca nigacchhati 18.36

18.36 śṛṇu - Слухай tu - жа idānīṃ - цяпер me - мяне tri-vidhaṃ - пра трохвідную sukhaṃ - радасьць, асалоду rṣabha - о бык bharata- начшадак Бгараты (Ардж́уна). yatra - Калі, дзе ramate - радуецца, адпачывае abhy-āsād - пасьля стараньня ca - і ni gacchhati - прыходзіць antaṃ - да канца duḥkha- пакуты,

yat tadagre viṣam iva pariṇāmemṛtopamam
tat sukhaṃ sāttvikaṃ proktam ātmabuddhiprasādajam 18.37

18.37 yat - што tad-agre - на сваім пачатку iva - нібы viṣam - атрута, яд, pari-ṇāme - а ў выніку upa-mam - падобна a-mṛta- да нясьмерця, напою нясьмерця, tat - тая sukhaṃ - радасьць, асалода, jam - што нараджаецца pra-sāda- ў супакоі buddhi- абуджэньня, знаньня ātma- сябе, pra-uktam - завецца sāttvikaṃ - іставай.

viṣayendriyasaṃyogād yat tad agremṛtopamam
pariṇāme viṣam iva tat sukhaṃ rājasaṃ smṛtam 18.38

18.38 yat - Якая saṃ-yogād - ад злукі vi-ṣaya- абсягаў indriya- і здоляў tad-agre - на сваім пачатку upa-mam - падобная a-mṛta- да нясьмерця, напою нясьмерця, pari-ṇāme - а ў выніку iva - нібы viṣam - атрута, яд, tat - тая sukhaṃ - радасьць smṛtam - вядома rājasaṃ - красавай.

yad agre cānubandhe ca sukhaṃ mohanam ātmanaḥ
nidrālasyapramādotthaṃ tat tāmasam udāhṛtam 18.39

18.39 yad - Якая ca - і agre - на пачатку, ca - і anu-bandhe - у выніку, наступстве ātmanaḥ - сябе mohanam - ачмуральная sukhaṃ - радасьць, асалода, ut-thaṃ - што паўстае nidrā- са сну, дромы ālasya- ляноты pra-māda- і нядбаньня, п’яненьня, tat - тая ud-ā-hṛtam - завецца tāmasam - цямравай.

na tad asti pṛthivyāṃ vā divi deveṣu vā punaḥ
sattvaṃ prakṛtijair muktaṃ yad ebhiḥ syāt tribhir guṇaiḥ 18.40

18.40 na asti - Няма tad - такой sattvaṃ - істы vā - ці pṛthivyāṃ - на зямлі, vā - ці punaḥ - нават divi - ў небе deveṣu - сярод багоў, yad - якая syāt - была бы muktaṃ - вольнай, збытай ebhiḥ - ад гэтых tribhiḥ - трох guṇaiḥ - кметаў, jaiḥ - узьніклых, народжаных pra-kṛti- з пратворы.

brāhmaṇakṣatriyaviśāṃ śūdrāṇāṃ ca paraṃtapa
karmāṇi pravibhaktāni svabhāvaprabhavair guṇaiḥ 18.41

18.41 karmāṇi - Чыны brāhmaṇa- радавітаў, бра̄гман̣аў, kṣatriya- баяраў, кшатрійаў, viśāṃ - сялянаў, вайш́йаў ca - і śūdrāṇāṃ - сьмердаў, ш́ӯдраў, paraṃ-tapa - о Пекла ворагаў (Ардж́уна), pra-vi-bhaktāni - распадзелены guṇaiḥ - кметамі, pra-bhavaiḥ - пачатак якіх sva-bhāva- сваё быцьцё, свабыт.

śamo damas tapaḥ śaucaṃ kṣāntir ārjavam eva ca
jñānaṃ vijñānam āstikyaṃ brahmakarma svabhāvajam 18.42

18.42 śamaḥ - Спакой, damaḥ - стрыманьне, tapaḥ - жарба, śaucaṃ - чысьціня, kṣāntiḥ - прабачэньне, цярпеньне, eva ca - а таксама ārjavam - шчырасьць, jñānaṃ - знаньне, vi-jñānam - вызнаньне, āstikyaṃ - іставера, вызнаньне таго існым -karma - чын brahma- стану рода, радавітаў, бра̄гман̣аў, sva-bhāva-jam - свабытны, узьніклы з свабыту.

śauryaṃ tejo dhṛtir dākṣyaṃ yuddhe cāpy apalāyanam
dānam īśvarabhāvaśca kṣātraṃ karma svabhāvajam 18.43

18.43 śauryaṃ - Ваярства, змагарства, tejaḥ - адвага, веліч, dhṛtiḥ - трываньне, dākṣyaṃ - сіла, здольле, ca api - а таксама a-palāyanam - незваротнасьць, няўцёкі yuddhe - у бітве, dānam - дарэньне, ca - і bhāvaḥ - быцьцё īśvara- уладаром, уладарнасьць - karma - чын kṣātraṃ - баярскі, адпаведны баярам, ваярам, кшатрійам, sva-bhāva-jam - свабытны, узьніклы з свабыту.

kṛṣigaurakṣyavāṇijyaṃ vaiśyakarma svabhāvajam
paricaryātmakaṃ karma śūdrasyāpi svabhāvajam 18.44

18.44 kṛṣi- Ральба, земляробства, gaurakṣya- абарона кароваў, пасьба, vāṇijyaṃ - абмен, таргоўля - karma - чын vaiśya- сялянаў, вайш́йаў, sva-bhāva-jam - свабытны, узьніклы з свабыту, api - а pari-caryā-ātmakaṃ - абслугоўны karma - чын śūdrasya - для сьмерда, шӯдры sva-bhāva-jam - свабытны, узьніклы з свабыту.

sve sve karmaṇy abhirataḥ saṃsiddhiṃ labhate naraḥ
svakarmanirataḥ siddhiṃ yathā vindati tac chṛṇu 18.45

18.45 sve sve - Кожны ў сваім karmaṇi - чыне abhi-rataḥ - заняты, адданы naraḥ - чалавек labhate - атрымлівае saṃ-siddhiṃ - посьпех, зьвяршэньне. yathā - Як ni-rataḥ - здаволены sva- сваім karma- чынам vindati - ён дасягае siddhiṃ - зьвяршэньня, tat - тое śṛṇu - слухай.

yataḥ pravṛttir bhūtānāṃ yena sarvam idaṃ tatam
svakarmaṇā tam abhyarcya siddhiṃ vindati mānavaḥ 18.46

18.46 yataḥ - Ад каго, адкуль pra-vṛttiḥ - праява bhūtānāṃ - бытаў, yena - якім sarvam - усё idaṃ - гэта tatam - прасьцягнута, tam - таго sva- сваім karmaṇā - чынам abhi-arcya - ушанаваўшы, mānavaḥ - чалавек vindati - дасягае siddhiṃ - зьвяршэньня.

śreyān svadharmo viguṇaḥ paradharmāt svanuṣṭhitāt
svabhāvaniyataṃ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam 18.47

18.47 śreyān - Лепш sva- свой dharmaḥ - доўг, дгарма vi-guṇaḥ - звыкметны, хібны para- ад чужога dharmāt - доўгу, su- добра anu-ṣṭhitāt - выконванага, зьдзейснага, kurvan - які чыніць sva-bhāva- свабытам ni-yataṃ - абумоўлены karma - чын, na - не āpnoti - прымае kilbiṣam - віны, ганы.

sahajaṃ karma kaunteya sadoṣam api na tyajet
sarvārambhā hi doṣeṇa dhūmenāgnir ivāvṛtāḥ 18.48

18.48 saha-jaṃ - Прыроджаны karma - чын, kaunteya - о сыне Кунті̄ (Ардж́уна), api - нават sa-doṣam - з хібай na - ня tyajet - мае пакідаць, hi - бо sarva- усе ā-rambhāḥ - пачынаньні doṣeṇa - хібай ā-vṛtāḥ - пакрытыя, iva - нібы agniḥ - агонь dhūmena - дымам.

asaktabuddhiḥ sarvatra jitātmā vigataspṛhaḥ
naiṣkarmyasiddhiṃ paramāṃ saṃnyāsenādhigacchati 18.49

18.49 buddhiḥ - Чый розум a-sakta- непрывязаны, незалежны sarvatra - да ўсяго, паўсюль, jita-ātmā - перамогшы сябе, vi-gata- пазбыты spṛhaḥ - прагі saṃ-ny-āsena - адрокам adhi gacchati - узыходзіць paramāṃ - да навышняга siddhiṃ - зьвяршэньня naiṣkarmya- вольнасьці ад чыну.

siddhiṃ prāpto yathā brahma tathāpnoti nibodha me
samāsenaiva kaunteya niṣṭhā jñānasya yā parā 18.50

18.50 yathā - Як pra-āptaḥ - дасягнуўшы siddhiṃ - зьвяршэньня, āpnoti - ён дасягае brahma - род, брагман̣, yā - які parā - вышняя ni-ṣṭhā - аснова jñānasya - знаньня, tathā - так, тое ni bodha - уведай me - ад мяне sam-āsena - сьцісла eva - ж, kaunteya - о сыне Кунті̄ (Ардж́уна).

buddhyā viśuddhayā yukto dhṛtyātmānaṃ niyamya ca
śabdādīn viṣayāṃs tyaktvā rāgadveṣau vyudasya ca 18.51

18.51 yuktaḥ - Яднаны vi-śuddhayā - ачышчаным buddhyā - розумам, ca - і ātmānaṃ - сябе ni-yamya - суняўшы dhṛtyā - трываньнем, śabda- гук ādīn - і іншыя vi-ṣayān - абсягі tyaktvā - пакінуўшы, ca - і vy-udasya - адкінуўшы rāga- жарсьць dveṣau - і агіду,

viviktasevī laghvāśī yatavākkāyamānasaḥ
dhyānayogaparo nityaṃ vairāgyaṃ samupāśritaḥ 18.52

18.52 sevī - жывучы vi-vikta- пустэльна, асобна, āśī - які харчуецца ‌laghu- лёгка, умеркавана, vāk- мова, kāya- цела mānasaḥ і мысел якога yata- сунятыя, nityaṃ - заўжды paraḥ - вышняе, цэль якога - yoga- яднаньне dhyāna- думай, засяроджай, sam-upa-ā-śritaḥ - адданы, прысьвечаны vairāgyaṃ - бязжарсьцю,

ahaṃkāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ parigraham
vimucya nirmamaḥ śānto brahmabhūyāya kalpate 18.53

18.53 vi-mucya - пакінуўшы ahaṃ-kāraṃ язьню, balaṃ - сілу, насільле, darpaṃ - ілжу, kāmaṃ - пажаду, krodhaṃ - гнеў, pari-graham - зьбіраньне, маёмасьць, nir-mamaḥ - пазбыты “майго”, безмаёмы śāntaḥ - спакойны kalpate - здольны, адпаведны brahma-bhūyāya - быць родам.

brahmabhūtaḥ prasannātmā na śocati na kāṅkṣati
samaḥ sarveṣu bhūteṣu madbhaktiṃ labhate parām 18.54

18.54 bhūtaḥ - Быты, сталы brahma- родам, брагман̣ам, родабытны pra-sanna-ātmā - самаспакойны na - не śocati - сумуе, na - ня kāṅkṣati - прагне, samaḥ - роўны, той самы sarveṣu - да ўсіх bhūteṣu - бытаў, labhate - ён дасягае parām - вышняга bhaktiṃ - бажаньня mad- мяне.

bhaktyā mām abhijānāti yāvān yaścāsmi tattvataḥ
tato māṃ tattvato jñātvā viśate tadanantaram 18.55

18.55 bhaktyā - Бажаньнем abhi jānāti - ён пазнае mām - мяне, yāvān - які ca - і yaḥ - хто asmi - я есьмі tattvataḥ - водле тоества, тоесна, tataḥ - затым māṃ - мяне tattvataḥ - тоесна jñātvā - узнаўзы, viśate - ён уваходзіць (у мяне) tad-anantaram - адразу пасьля таго, або інакш: у Тое адразу ўваходзіць.

sarvakarmāṇy api sadā kurvāṇo madvyapāśrayaḥ
matprasādād avāpnoti śāśvataṃ padam avyayam 18.56

18.56 api - Нават sadā - заўсёды kurvāṇaḥ - чынячы sarva- ўсе, якія-кольве karmāṇi - чыны mad- для якога я vy-apa-ā-śrayaḥ - апора, прытулак, mat- з маёй pra-sādād - ласкі ava āpnoti - дасягае śāśvataṃ - вечнага a-vy-ayam - нязьменнага padam - краю, месца.

cetasā sarvakarmāṇi mayi saṃnyasya matparaḥ
buddhiyogam upāśritya maccittaḥ satataṃ bhava 18.57

18.57 cetasā - Чуваньнем sarva- усе karmāṇi - чыны mayi - мне saṃ-ny-asya - адрокшы, пакінуўшы, mat- для кога я paraḥ - вышняе, цэль, upa-ā-śritya - прысьвяціўшыся yogam - яднаньню buddhi- розумам, satataṃ - заўсёды, няспынна mat- ува мне cittaḥ - чуцьцём bhava - будзь.

maccittaḥ sarvadurgāṇi matprasādat tariṣyasi
atha cet tvam ahaṃkārān na śroṣyasi vinaṅkṣyasi 18.58

18.58 cittaḥ - З чуцьцём mat- ува мне sarva- усе durgāṇi - заміны, завады mat- з маёй pra-sādat - ласкі tariṣyasi - ты пераадолееш, atha - але cet - калі tvam - ты ahaṃ-kārāt - ад язьні, мінва “я” na - не śroṣyasi - паслухаеш, vi naṅkṣyasi - згінеш.

yad ahaṃkāram āśritya na yotsya iti manyase
mithyaiṣa vyavasāyas te prakṛtis tvāṃ niyokṣyati 18.59

18.59 yad - Калі ā-śritya - абраўшы ahaṃ-kāram - язьню, na - ня yotsye - буду змагацца iti - так manyase - думаеш, mithyā - дарэмна, марна eṣaḥ - гэтае te - тваё vy-ava-sāyaḥ - рашэньне, tvāṃ - цябе ni-yokṣyati - прымусіць pra-kṛtiḥ - пратвора.

svabhāvajena kaunteya nibaddhaḥ svena karmaṇā
kartuṃ necchasi yan mohāt kariṣyasy avaśopi tat 18.60

18.60 yat - Калі mohāt - ад мораку, аблуды na icchasi - ты ня хочаш kartuṃ - чыніць, ni-baddhaḥ - зьвязаны svena - сваім karmaṇā - чынам, sva-bhāva-jena - узьніклым з свабыту, прыроджаным, kaunteya - о сыне Кунті̄, api - усё адно kariṣyasi - ты будзеш чыніць tat - тое a-vaśaḥ - міжволі.

īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ hṛddeśe’rjuna tiṣṭhati
bhrāmayan sarvabhūtāni yantrārūḍhāni māyayā 18.61

18.61 īśvaraḥ - Уладар sarva- усіх bhūtānāṃ - бытаў tiṣṭhati - стаіць, месьціцца deśe - у краіне hṛd- сэрца, arjuna - о Ясны, Ардж́уна, bhrāmayan - рушачы sarva- усе bhūtāni - быты, ā-rūḍhāni - зьмешчаныя, узьнятыя, залезлыя yantra- у строю, снадзіва (цела) māyayā - магой, чарай.

tam eva śaraṇaṃ gaccha sarvabhāvena bhārata
tatprasādāt parāṃ śāntiṃ sthānaṃ prāpsyasi śāśvatam 18.62

18.62 tam - Да яго eva - толькі śaraṇaṃ - у абарону gaccha - ідзі, зьвярніся sarva- усім bhāvena - быцьцём, bhārata - о нашчадак Бгараты (Ардж́уна), tat- зь яго pra-sādāt - ласкі parāṃ - вышні śāntiṃ - спакой, śāśvatam - вечны sthānaṃ - стан pra āpsyasi - ты дасягнеш.

iti te jñānam ākhyātaṃ guhyād guhyataraṃ mayā
vimṛśyaitad aśeṣeṇa yathecchasi tathā kuru 18.63

18.63 iti - Так te - табе mayā - мной ā-khyātaṃ - было адкрыта jñānam - знаньне, guhyataraṃ - таямнейшае guhyād - ад таемнага, vi mṛśya - дасьведаўшы, успрыняўшы etad - яго a-śeṣeṇa - без астачы, yathā - як icchasi - хочаш, tathā - так kuru - чыні.

sarvaguhyatamaṃ bhūyaḥ śṛṇu me paramaṃ vacaḥ
iṣṭosi me dṛḍham iti tato vakṣyāmi te hitam 18.64

18.64 bhūyaḥ - Яшчэ болей guhyatamaṃ - таямнейшае sarva- за ўсё śṛṇu - слухай me - маё paramaṃ - навышняе vacaḥ - слова, asi - ты ёсьць dṛḍham - моцна iṣṭaḥ - дарагі, жаданы me - для мяне iti - так, tataḥ - таму vakṣyāmi - я моўлю te - табе hitam - дабро.

manmanā bhava madbhakto madyājī māṃ namaskuru
mām evaiṣyasi satyaṃ te pratijāne priyosi me 18.65

18.65 bhava - Будзь mat- ува мне manāḥ - мыслам, mad- маім bhaktaḥ - божнікам, mad- мне yājī - аброчнікам, māṃ - мне kuru - чыні namaḥ- пакланеньне, mām - да мяне eva - мнеавіта eṣyasi - ты прыйдзеш, prati jāne - я абяцаю satyaṃ - напраўду te - табе, asi - ты ёсьць priyaḥ - прыемны, дарагі, любы, мілы me - мне.

sarvadharmān parityajya mām ekaṃ śaraṇaṃ vraja
ahaṃ tvā sarvapāpebhyo mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ 18.66

18.66 sarva- Усе dharmān - дгармы, законы, доўгі pari-tyajya - пакінуўшы, vraja - ідзі mām - да мяне ekaṃ - аднаго śaraṇaṃ - у абарону, прытулак, ahaṃ - я tvā - цябе sarva- ад усіх pāpebhyaḥ - ганаў mokṣayiṣyāmi - збаўлю, вызвалю, mā - не śucaḥ - скрушы.

idaṃ te nātapaskāya nābhaktāya kadācana
na cāśuśrūṣave vācyaṃ na ca māṃ yo’bhyasūyati 18.67

18.67 idaṃ - Гэта te - табой kadā ca na - ніколі не vācyaṃ - мае быць моўлена na - ні a-tapaskāya - не жаравіту, na - ні a-bhaktāya - нябожніку, na - ні ca - таксама a-śuśrūṣave - не жадаючаму слухаць, na - ні ca - таксама yaḥ - таму, які māṃ - мне abhi asūyati - завідуе.

ya idaṃ paramaṃ guhyaṃ madbhakteṣv abhidhāsyati
bhaktiṃ mayi parāṃ kṛtvā mām evaiṣyaty asaṃśayaḥ 18.68

18.68 yaḥ - Хто idaṃ - гэтую paramaṃ - навышнюю guhyaṃ - тайну mad- сярод маіх bhakteṣu - божнікаў abhi dhāsyati - прамовіць, kṛtvā - учыніўшы mayi - да мяне parāṃ - навышняе bhaktiṃ - бажаньне, mām - да мяне eva - менавіта eṣyati - прыйдзе, a-saṃ-śayaḥ - несумнеўна.

na ca tasmān manuṣyeṣu kaścin me priyakṛttamaḥ
bhavitā na ca me tasmād anyaḥ priyataro bhuvi 18.69

18.69 ca - І tasmāt - ад яго manuṣyeṣu - між людзей na kaḥ cit - ніхто не priyakṛttamaḥ - чыніць больш прыемнае me - мне, ca - і na - ня bhavitā - будзе anyaḥ - іншы tasmād - ад яго me - мне priyataraḥ - прыемнейшы bhuvi - на зямлі.

adhyeṣyate ca ya imaṃ dharmyaṃ saṃvādam āvayoḥ
jñānayajñena tenāham iṣṭaḥ syām iti me matiḥ 18.70

18.70 ca - І yaḥ - хто adhi eṣyate - будзе вывучаць imaṃ - гэтую dharmyaṃ - адпаведную дгарме saṃ-vādam - сумову āvayoḥ - нас абодвух, tena - тым yajñena - аброкам jñāna- знаньня aham - я syām - буду iṣṭaḥ - абраканы, ушанаваны iti - такая me - мая matiḥ - думка.

śraddhāvān anasūyaśca śṛṇuyād api yo naraḥ
so’pi muktaḥ śubhāṃl lokān prāpnuyāt puṇyakarmaṇām 18.71

18.71 api - І yaḥ - які naraḥ - чалавек śraddhāvān - веравіты ca - і an-asūyaḥ - незавідушчы śṛṇuyād - будзе слухаць (яе), saḥ - той api - таксама muktaḥ - збаўлены, вольны pra āpnuyāt - дасягне śubhān - добрых lokān - сьветаў puṇya-karmaṇām - дабрачынцаў.

kaccid etac chrutaṃ pārtha tvayaikāgreṇa cetasā
kaccid ajñānasaṃmohaḥ pranaṣṭas te dhanaṃjaya 18.72

18.72 kat cid - Ці etat - гэта śrutaṃ - было пачута tvayā - табой, pārtha - о сыне Пр̣тхі (Ардж́уна) eka-agreṇa - аднацэльным, аднакутным cetasā - чуваньнем, kat cid - ці saṃ-mohaḥ - зморак, аблуда a-jñāna- нязнаньня pra-naṣṭas - зьнішчана te - у цябе, dhanaṃ-jaya - о Скарбазваёўца (Ардж́уна)?

arjuna uvāca
naṣṭo mohaḥ smṛtir labdhā tvatprasādān mayācyuta
sthito’smi gatasaṃdehaḥ kariṣye vacanaṃ tava 18.73

arjunaḥ - Ардж́уна uvāca - прамовіў:
18.73 naṣṭaḥ - Зьнік mohaḥ - зман, smṛtiḥ - памяць labdhā - набыта tvat- з тваёй pra-sādāt - ласкі mayā - мной, a-cyuta - Непарушны, asmi - я есьмі sthitaḥ - сталы, gata- пазбыты saṃ-dehaḥ - сумневу, kariṣye - учыню, зьдзейсьню tava - тваё vacanaṃ - слова.

sañjaya uvāca
ity ahaṃ vāsudevasya pārthasya ca mahātmanaḥ
saṃvādam imam aśrauṣam adbhutaṃ romaharṣaṇam 18.74

saṃ-jayaḥ - Саньдж́айа uvāca - прамовіў:
18.74 iti - Так ahaṃ - я aśrauṣam - выслухаў imam - гэтую adbhutaṃ - зьдзіўную saṃ-vādam - сумову vāsudevasya - сына Васудэвы (Кр̣шн̣ы) ca - і mahā-ātmanaḥ - самавялікага pārthasya - сына Пр̣тхі, roma-harṣaṇam - ад якой валасы ўстаюць станьгом.

vyāsaprasādāc chrutavān etad guhyam ahaṃ param
yogaṃ yogeśvarāt kṛṣṇāt sākṣāt kathayataḥ svayam 18.75

18.75 pra-sādāt - З ласкі vy-āsa- Вйа̄сы ahaṃ - я śrutavān - выслухаў etad - гэтае guhyam - тайнае param - вышняе yogaṃ - яднаньне sa-akṣāt - ачавіста īśvarāt - ад уладара yoga- яднаньня kṛṣṇāt - Чорнага, Кр̣шн̣ы, kathayataḥ - які распавядаў (яе) svayam - сам.

rājan saṃsmṛtya saṃsmṛtya saṃvādam imam adbhutam
keśavārjunayoḥ puṇyaṃ hṛṣyāmi ca muhur muhuḥ 18.76

18.76 rājan - Княжа (Дгр̣тара̄шт̣ра), ca - і saṃ-smṛtya - узгадваючы, saṃ-smṛtya - і ўзгадваючы imam - гэтую adbhutam - дзіўную puṇyaṃ - сьвятую saṃ-vādam - сумову keśava- Кеші-забойцы (Кр̣шн̣ы) arjunayoḥ - і Яснага, Ардж́уны, hṛṣyāmi - я радуюся muhuḥ muhuḥ - зноў і зноў, штомігу.

tac ca saṃsmṛtya saṃsmṛtya rūpam atyadbhutaṃ hareḥ
vismayo me mahān rājan hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ 18.77

18.77 ca - І saṃ-smṛtya - ўзгадваючы saṃ-smṛtya - і ўзгадваючы tat - тую ati-adbhutaṃ - звышдзіўную rūpam - выяву hareḥ - Залатога (Кр̣шн̣ы), me - у мяне mahān - вялікае vi-smayaḥ - зьдзіўленьне, rājan - княжа (Дгр̣тара̄шт̣ра), ca - і hṛṣyāmi - я радуюся punaḥ - зноў punaḥ - і зноў.

yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo yatra pārtho dhanurdharaḥ
tatra śrīr vijayo bhūtir dhruvā nītir matir mama 18.78

18.78 yatra - Дзе kṛṣṇaḥ - Чорны, Кр̣шн̣а, īśvaraḥ - уладар yoga- яднаньня, yatra - дзе pārthaḥ - сын Пр̣тхі dharaḥ - дзяржаўца dhanuḥ- лука, tatra - там śrīḥ - посьпех, удача vi-jayaḥ - перамога, bhūtiḥ - шчасьце, багацьце, збытак dhruvā - і трывалая nītiḥ - справядлівасьць, праўда, правадыртсва - (такая) mama - мая matiḥ - думка.

OM tat sad
iti śrīmad-bhagavad-gītāsūpaniṣatsu brahma-vidyāyāṃ yoga-śāstre śrīkṛṣṇārjuna-saṃvāde mokṣa-saṃnyāsa-yogo nāmāṣṭādaśo'dhyāyaḥ

ОМ То Існа
такі ў сьвятых пранікненьнях Багавітавай Песьні, ведзе роду, наставе яднаньня, сьвятой сумове Чорнага і Яснага васямнаццаты ўзыход на імя "Сіла збавы адрокам".

iti śrīmad-bhagavad-gītā

Так завяршаецца сьвятая Багавітава Песьня.

Пераклаў з санскрыту Міхась Баярын.

No comments:

Post a Comment